17.06.2023
Тываның муниципалдыг тургузугларының тус чер чурттакчыларынга үер айыыл-халавының чедирген когаралының баш бурунгаар хемчээлин тодараткан. Регион удуртукчузунуң даалгазы езугаар, дажаан суглардан картошка шөлдеринде база чалдарда олурткан ногааларын чидирген чурттакчыларга катап база тарыттынып алыр кылдыр үрезиннерни үлээр. Оруктары үрелгенинден “улуг черден” аңгыланы берген Бай-Тайганың суурларынче, ыраккы Тожуже авиация-биле аъш-чем аймаан чедирер.
Тускай үнүүшкүн комиссиязы Сүт-Хөл, Улуг-Хем база Чөөн-Хемчик кожууннарда байдалга боттуг демдекти салыр. Сүт-Хөлде 80 ажыг хуу дузалал ажыл-агыйлары, азы 3,3 га хире чер когарааны илереттинген. Когаралдың ниити түңү 275,0 муң рубльга дең. 10 тонна картошка үрезинин саткаш, катап база тарыттырынга дээш үлээн. Ишкин суурнуң чурттакчылары борщ хайындырар ногаалар үрезиннерин алыр.
Чөөн-Хемчик кожууннуң Ийме суурнуң чурттакчыларының база тарып алган ногааларын суг чуй шаап апарган, кожууннуң чагырга чери дузаламчыны көргүскен.
Улуг-Хем кожууннуң Арыг-Үзүү суурга база күштүг чаъс чаап, долу дүшкенинден, тус черниң көдээ ажыл-агый бүдүрүкчүлериниң тараа культуралары когараан. Специалистер тарылга шөлүн улаштыр ажаап, сыпты быжыглап, кадагалаар талазы-биле сүмелерни чер ажылдыгларга берген.
Оперативтиг албаннарның медеглээни болза, республиканың оруктарында шгимчээшкин ам-даа кызыгаарлыг. Абакан - Ак-Довурак, Суг-Аксы - Баян-Тала, Бай-Тал - Шивилиг, ол ышкаш Эйлиг-Хем суурже оруктар хааглыг. Кара-Хөл суурже чүгле күштүг машина-биле чедип болур. Чадаана - Ийме, Чадаана - Суг-Аксы, Чадаана - Бажың-Алаак, Суг-Аксы - Алдан-Маадыр, Суг-Аксы - Баян-Тала, Суг-Аксы - Ишкин, Ак-Довурак – Кара-Хөл, Ак-Довурак – Тээли, Тээли – Кызыл-Даг уунче, Тээли, Ак-Тал, Бора-Тайга суурларже ояр оруктарны тырткан.
Суг-Аксы база Алдан-Маадыр суурларда камгалал сай-довуракты төккен, бажың чанының участоктарында суг чок. Алдан-Маадыр, Ишкин база Суг-Аксы суурларда түр үениң хүлээп алыышкын пунктуларын ажылдаткан, ында Сүт-Хөл кожууннуң төп эмнелгезиниң эмчилери дежурныйлап турар. Эм-таң курлавыры бар.
Айыылдыг зонада девискээрлеринге суг баткыжеге тускай албаннар хондур-хүнзедир дежурныйлаар дугайында даалганы Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг бергенин сагындыраал. Кожуун чагырга даргалары өг-бүлелерде байдалды боттары көөрүн негээн. «Ырак черлерде малчын аалдар, назылаан кижилер, ажы-төлдүг өг-бүлелер, дайынчы даалгаже аъттанган адаларлыг, эр кижилерлиг өг-бүлелер база бар. Ол ышкаш эт-хөреңгизи үрелген, материалдыг дуза алырынга документилер чыырынга база дузалажып, деткиир херек» - деп, Тываның Баштыңы чугаалаан.