Россияда эң улуг буддийжи хүрээниң байырлыг ажыдыышкынын дорт дамчыдылгадан көрүп болур

Ыдыктыг XIV Далай-ламаның шажынчы камгалал-хайгааралында алдынган Россияда сарыг шажынның эң улуг өргээзи болур Кызылда «Тубтен Шедруб Линг» хүрээниң ажыдыышкыны апрельдиң 28-те болуп эртер.
Тыва аалчыларын уткуп хүлээп алырынга шыңгыы белеткелди чоруткан. Россияның сарыг шажынчы регионнарының баштыңнарын байырлыг езулалче чалаан, Бурятияның баштыңы Алексей Цыденов келирин дыңнаткан. Калмыкияның Дээди ламазы геше Тендзин Чойдак ажыдыышкын езулалынга киржир, ол ышкаш Россияның болгаш Моолдуң лама башкылары келир. Хүрээ тудуунга улуг үлүг-хуузун киириштирген кижилер - Даши Намдаков баштаан мастерлер, скульпторлар база чурукчулар, Антон Абдурахмановтуң удуртканы тудугжулар, улуг үүлениң спонсорлары, Күжүгет Шойгу аттыг культура фондузунуң төлээлери хүндүлүг аалчылар кылдыр киржир.
Хүрээниң кол статуязы – Будда Шакьямуни  бурганга ыдыктыг реликвияларны шыгжаар тускай езулал төөгүлүг болгаш кайгамчыктыг болуушкун болур. 2022 чылдың ноябрь 10-да Индияның Дхарамсала хоорайга Күжүгет Шойгу аттыг культура фондузунуң төлээлери Чырыткылыг XIV Далай-ламаның хүлээп алыышкынынга чорда, 1959 чылда Тибеттен башкының үндүрүп алганы Шакьямуни Будда бурганның «Шарира тела Сугаты» үнелиг реликвиязын Тываның төп «Тубтен Шедруб Линг» хүрээзинге белек кылдыр дамчыткан. Чырыткылыг XIV Далай-ламаның чагыы езугаар ол реликвияны Будда Шакьямуни  Бурганның чүрээнге шыгжап кадагалаар.
Чырыткылыг XIV Далай-ламаның шажынчы лама хеви Тываның төп «Тубтен Шедруб Линг» хүрээзиниң база айыс алган бир үнелиг реликвиязы апаар. Чүрээниң ханызындан бүзүрел-биле аңаа чүдүп сүзүглээри - Энерел сеткилдиң бурганы Авалокитешвараның дириг овур-хевири - Чырыткылыг XIV Далай-лама башкының бодунга хүндүткелди илереткени-биле дөмей күштүг.
Мөргүл залының дөрүнде буддийжи алды бурганның тураскаалдары, Даши Намдаковтуң мастерскаязынга белеткээн шажынчы чуруктар-биле каастаан 1000 Будданың композициязы сөс-биле дамчыттынмас, каас чараш. Даши Намдаковтуң мастерскаязы биле «БАМСТРОЙПУТЬ» ААН-ның дизайнерлериниң кады ажылдажылгазы кайгамчыктыг комплексти бодарадып хүлээткен.
Күжүгет Шойгу аттыг фонд тургузукчуларының удуртулгазы хүрээде шупту статуя болгаш статуэткаларны олуртуп, ону диригжидер езулалдарны эрттирип, «Тубтен Шедруб Линг» сарыг шажын хүрээзиниң ажыдыышкынынга дыка белеткенген.
Шупту ажылдарны Тыва Республиканың Чазаа-биле кады демнежип чоруткан. Республика Баштыңы Владислав Ховалыгның даалгазы-биле, хүрээ ажыдыышкынының езулалын эрттиреринге Күжүгет Шойгу аттыг культура фондузунга бүгү талазы-биле дузаны көргүзүп, айтырыглар шиитпирлежир организастыг комитетти  тургускан. Владислав Ховалыг бодунуң блогунда мынча деп бижээн:
«Будда Шакьямуниниң өөредиин тайылбырлап, боттандырар оран - шажынчы сорунзаның савазы апаар. Хуурактар философия болгаш медицинаны шиңгээдип, делегейде ады сураа алгаан лама башкыларның үнелиг өөредиглерин алыр. Тываның чаа төп хүрээзи биддизмни хөгжүдүп сайзырадырга чаа агымны бээр. Ол каш янзы адырны: шажын чүдүлгени, философияны, эртем-шинчилелдерни деткиир. Ол Күжүгет Шойгу аттыг культура фондузунуң кайгамчык үнелиг белээ болур».
1992 чылдың сентябрь 21-де Чырыткылыг XIV Далай-лама башкы Тывага бир дугаар болгаш чаңгыс катап келгеш, хүрээ тудар черни айызап, ыдыктап каан соонда, 30 чылда шөйлү берген төөгүлүг тудуг - «Тубтен Шедруб Линг» сарыг шажын хүрээзи ам-на ажыттынары ол. 2020 чылда, Чырыткылыг Далай-лама тудуу дооступ турар чаа хүрээге “Будда Шакьямуниниң өөредиин тайылбырлаар болгаш боттандырар оран”, тибеттеп «Тубтен Шедруб Линг» деп атты берген.
Чаа хүрээ чүгле Тыва Республикада эвес, а төп Азия регионунда буддизмниң хөгжүлдезинге чаа үе-чаданы ажыдар. Күжүгет Шойгу аттыг культура фондузунуң чалааны езугаар Индияда «Дрепунг Гоман» тибет хүрээден ламалар чедип келген. Олар тыва ламалар-биле кады «Тубтен Шедруб Линг» хүрээниң өөредиглиг номчулгаларының эгеки таваан салып, байырлыг ажыдыышкын езулалынга киржирлер.
Күзелдиг кижи бүрүзү хүрээниң байырлыг ажыдыышкын езулалын дорт дамчыдылгадан көрүп болур. Эртен, апрельдиң 28-те эртенгиниң 9.30 шакта, Күжүгет Шойгу аттыг культура фондузунуң Интернет четкизинде https://www.youtube.com/live/xQIYbit6Fzw шөлчүгежинге дамчыдылга эгелээр.
Оон эртенинде, апрельдиң 29-тан майның дыштаныр хүннеринде, хүрээге улуг номналдар болур. Май 8-ке чедир Тываның чурттакчылары болгаш аалчылары, күзээн хүнүнде азы үезинде, эртенги, дүштеки база кежээки шактарда хүрээде болуп турар мөргүлдерге чүдүп барып болур.