Тываның Сарыг-Сеп суурда "Билиг.Маадырлар" чаа чырыдыышкын акциязы эгелээн

Бүгү чуртта апрельдиң 18-те стартты алган "Билиг.Маадырлар" деп чаа чырыдыышкын акциязы Тываның Каа-Хем кожууннуң Сарыг-Сеп суурга ужуун салган. Россияның Президент Администрациязының удуртукчузунуң бирги оралакчызы Сергей Кириенко «Билиг» российжи ниитилелдиң Москвада студиязынга "Билиг.Маадырлар"/"Знание.Герои" деп форумга шак ындыг аттыг төлевилелдиң эгелээнин чарлаан.
«Тускай шериг операциязының зоназында чүгле удур туржуушкундан аңгыда, информастыг, психологтуг дайын чоруп турар белен эвес үени эртип турар бис. Совет шериглерниң фашизмден Европаны хостааны дээн ышкаш, хөйге билдингир фактыларны безин өскертир бижип турар апарган. Космосту делегейге бир дугаар ажыдып, полиомиелиттен бир дугаарында делегейни камгалап, ковидтен вакцинаны бир дугаарында кылдывыс. Россияның чедиишкиннерин эде бижип, өскертип, ажы-төлүвүстү медерелин төөредирин кызыдып турарлар. Бөгүн тускай шериг опреациязының зоназында бистиң дайынчыларывыс, бистиң маадырларывыс Россияның төөгүлүг шынын болгаш делегейин камгалап турарлар. Ол кижилер-биле ужуражып, оларның маадырлыг чоруунуң төөгүзүн билип алыры – ниити тиилелге дээш кыйгыга каттыжып билиривис бистиң ДНК-выста кезээде барын эскерип, билип алырынга эптиг байдал-дыр. Школалар, колледжтер, дээди өөредилге черлери, музейлер, библиотекаларга "Билиг.Маадырлар" акция-биле 20000 хире ужуражылгалар болуп эртер. Аныяк-өскен маадырлыг чоруктарның шынныг төөгүзүн дыңнап, Ада-чуртка бараан болган чижектеринге хей-аът кирип, чогаадып каан маадырлар эвес, а бистиң чанывыста чоруур анаа кижилер, үе-чергелеривис маадырлар болуп чоруурун билип алырлар» — деп, Россияның «Билиг» ниитилелиниң чиңгине директору Максим Древаль чугаалаан.
Тывага "Билиг.Маадырлар" акциязы-биле бир дугаар эрткен хемчегге чурукчу Радомир Балганның ажылдарын делгеп, кожууннуң төөгүзүн тайылбырлап, чогаадыкчы коллективтерниң, аныяк армейжилерниң оюн-көргүзүүн бараалгадып, дайынчыларга шаңнал-макталдар тыпсыр езулалды кылган.
Россияның «Билиг» ниитилелиниң Тывада филиалының директору Эмина Кызыл-оол хемчегни ажыдып тура, акцияның болгаш организацияның дугайында дыңнакчыларга таныштырган. Дайынчы Эртине Монгуш бодунуң өг-бүлезиниң болгаш шериг операциязының киржикчилериниң төөгүзүн сонуургаткан. Сарыг-Сеп школазының директору Марина Радченко, төөгү башкызы Наталья Кожакова кожууннуң школачыларынга Ада-чурттуң улуг дайынының база Тускай шериг операциязының маадырларының дугайында лекцияны номчуп, өөредиглиг хөй чүүлдерни тайылбырлаан.
Тывадан чурукчу Радомир Балган ТШО-га тураскааткан бодунуң ажылдарының делгелгезин уругларга болгаш форумнуң киржикчилеринге бараалгадып, галереяның тывылган төөгүзүн үлешкен.
Школалар, музейлер, библиотекалар, патриотчу төптер, парктар, шупту 20000 хире чер акцияның шөлчүгештери апаарын сагындыраал. Акцияга эксперт кылдыр киржир азы шөлчүгеш бээр дизе, «Билиг» ниитилелиниң сайтызынга бүрүткелди эртер.
***
Совет интеллигенция төлээлериниң инициативазы-биле тургускан “Политиктиг болгаш эртем билиглерин нептередир бүгү-эвилел ниитилели” деп совет хөй-ниити организациязы кылдыр “Билиг” российжи ниитилелдиң төөгүзү эгелээн (1963 чылдан — «Билиг» бүгү-эвилел ниитилели, 1991 чылдан — «Россияның билиглери» ниитилел). Ниитилелдиң кежигүннери эртемни нептередип, совет ажыл-агыйның болгаш үлетпүрнүң чедиишкиннериниң дугайында лекцияларны номчуп турган.  «Россияның билиглери» 2016 чылда «Билиг» российжи ниитилел» бүгү-российжи ниитилел-күрүне чырыдыышкын организациязы кылдыр эде тургустунган. РФ-тиң Президентизи Владимир Путин 2021 чылдың апрель 21-де Федералдыг хуралга айыткалында «Билиг» российжи ниитилелди амгы үениң чурагайлыг хевиринге ажыдадыры чугула апарганын айыткан.