Тываның Баштыңы көдээ ажыл-агый болгаш бойдус камгалал ведомстволарының коллективтеринге чаа вице-премьерни таныштырган

Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг регионда АҮК, арга-арыг болгаш аңныыр ажыл-агыйларын, адыр яамыларын болгаш ведомстволарын харыылаар бодунуң чаа оралакчызы Алик Монгушту таныштырган. Муниципалдыг деңнелге улуг школаны эрткен арга-дуржулаглыг специалист ажылче киргенин Тываның Баштыңы демдеглээн.
Удуртукчулар бодунуң харыысалгазында амгы байдалдың, шиитпирлээр ужурлуг чидиг айтырыгларының, сорулгаларының дугайында чаа оралакчы даргага таныштырган.
ТР-ниң дириг бойдус объектилерин камгалаар күрүне комитединиң даргазы Артыш Салчак Тываның девискээринге аңнаар арыг куштарын апрельдиң 15-тен, а аңнаар суг куштарын апрельдиң 22-ден аңнап эгелээрин дыңнаткан. А.Салчак республика девискээринде черлик амытаннарның кышкы чизезиниң түңнелин каксы таныштырган. Ооң чугаазы-биле алырга, эрткен чылга денңээрге элик-хүлбүстүң, сыын-мыйгактың саны Тывада өскен. Бөрүлерниң саны ам-даа хөй болганындан, аңаа аңнаашкынны уламчылаар. Торгаалдарны элээн көвүдеткени-биле республикада аңныыр курлавырларын чөпшээрел чок тывар фактылар саны элээн кызырылганын күрүнениң аңныыр комитединиң удуртукчузу демдеглээн. «Чөпшээрелдиг аңнаар күзелдиг кижилерниң саны 3 катап көвүдээн» - деп, Артыш Салчак айыткан.
Көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем сайыдының албан-хүлээлгезин күүседип турар Алдай-Мерген Ховалыг республиканың көдээ ажыл-агый адырларында өзек көргүзүглерни дыңнадып, бо чылда специалистерниң кылыр ажылдарын чугаалаан. 2023 чылда Тывага тараа культураларының каттышкан ажаалдазының кудуку хемчээли гектардан 11,5 центнер болурун, а бир эвес агаар-бойдус таарымчалыг болза, 13-14 центнерден эвээш эвес дүжүттү алырын специалистер манап турар.
Республика Баштыңының даалгазы езугаар, бо чылын регион бодунуң үрезин фондузун тургускаш, алган дүжүдүнүң чамдык кезиин шыгжаар. Сайыт Алдай-Мерген Ховалыг мал ажыл-агыйларында кыштаглаашкынның база мал оолдаашкынының эртип турарын, амгы часкы хову ажылдарынга белеткелди чугаалаан. Красноярск крайның база Хакасияның бүдүрүкчүлеринден 5400 тонна үрезин материалын регионче сөөртүрүнге керээ чарары доозулганын сайыт чугаалаан. Бо чоокку неделяда үрезиннерни республикага эккээр. Кожууннар часкы хову ажылдарынче киреринге көдээ ажыл-агый техниказын белеткеп турар.
Чаа вице-премьер мурнады кылыр ажылдар угланыышкыннарын айтып, кол кичээнгейни ынаар углаан. «Мал оолдаашкынының кампаниязын организастыг доозар ужурлуг бис – деп, Алик Монгуш чугаалаан. – Малчын аалдарже үнүп, ажыл-агыйларда кыштаглаашкынны, мал оолдаашкынын хынаар ажылчын бөлүктерни тургузар херек. Агаар-бойдус таарымча чок-даа болза, часкы хову ажылдарынче үезинде кирер. Тускай ажылчын бөлүкче кирген арга-дуржулгалыг болгаш билдингир агрономнар тарылганың эгелээнин база доозулганын демдеглеп, контрольдаар ужурлуг».
Алик Монгуш өрт сезонунуң эгелээни-биле Арга-арыг болгаш бойдус камгалал яамызының мурнунга бирги ээлчегниң айтырыын – арга-арыг өрттерин болдурбас дээш бүгү күжениишкиннерни салыр даалганы берген. «Кожууннарга, берти дизе кожуун төптеринге арга-арыг өрттери өжүрер командаларны тургузуп, оларны өөредир – деп, А.Монгуш чугаалаан. – Өрт тарап өөскүвээнде дүрген өжүрүп, чок кылыр дээш, үе шаанда дүрген хөделир арганы тургузар херек».