Тываның найысылалында хуу бажыңнарны одалганың өске хевиринче шилчидеринге белеткел ажылдары чоруп турар

«Экология» национал төлевилелдиң «Арыг агаар» федералдыг төлевилелинге регион киришкеш, 2030 чылга чедир Тываның найысылалында хуу секторнуң көвей кезиин экологтуг арыг энергия дөстүг одалгаже шилчидерин чедип алган деп, ТР-ниң Одалга болгаш энергетика яамызы дыңнаткан. Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг республиканың Дээди Хуралының (парламент) депутаттарынга регион чазааның 2022 чылда кылган ажылын илеткеп тура, регион төлевилелдиң шинчилел чадазынче  киргенин дыңнаткан.
Эң-не хирлиг агаарлыг 29 хоорайлар санында Тываның найысылалы “Арыг агаар” федералдыг төлевилелче киргенин сагындыраал. Кызылда агаарже ыш үндүрерин өйлеп, ону эвээжедир ажылды сентябрь 1-де эгелээн. 2020 чылга деңнээрге, 2030 чылга чедир хоорайны хөөлендирген ышты агаарже үндүрери ийи катап эвээжээр ужурлуг. Одалганың элээн каш аңгы хевирлери - электрочылыдылга, газификация база Кызылдың ЧЭТ-те коштунган төпчүткен чылыг хандырылгазы көрдүнүп турарын, Одалга болгаш энергетика яамызы тайылбырлаан. «Ыш чок кылдыр болбаазыраткан, тускай одаар чүүлдү ажыглаар арга база бар» - деп,  республиканың одалга болгаш энергетика сайыдының албан хүлээлгезин күүседип турар Эдуард Куулар чугаалаан.
Амгы үеде регионнуң эрге-чагыргазы одалга-энергетика санаашкынын (девискээрже энергияны кииген болгаш чарыгдаан көргүзүглерин деңнеп, ниити сан-чурагайны үндүрерин) белеткеп турар, ол ажылдың түңнелинде газтың өртек-үнези билдинип, энергияның өске хевирлеринге ооң чижилгези тодараттына бээр. Регионнуң хөмүрден энергияның өске дөстеринче шилчиир хемчеглерниң төнчү планы 2024 чылдың төнчүзүнде белен апаар. Төлевилелди 2025 чылдың эгезинде акшаландырып эгелээр.
Красноярскиниң экономиктиг шуулганының үезинде, регион чазааның Сибирьниң генерация компаниязы-биле (СГК) чарган дугуржулгазы долгандыр хүрээлеңче багай салдарны эвээжедиринче угланганын сагындыраал. Дугуржулга езугаар компания Тываның чылыг-энергетика комплекизиниң хөгжүлдезинче 1,5 млрд ажыг рубльди киирер ужурлуг.
Чаа туттунган микрорайоннарже чылыгны үе-шаанда кииреринге, төпчүткен чылыг хандырылгазынга чаа хереглекчилерни кожарынга база хуу секторну электроодалгаже шилчидип тура чырыктың чедишпезин чок кылырынга, СГК-де кирип турар Кызылдың ЧЭТ инфраструктуразын чаартыр болгаш күчү-күжүн улгаттырар ажылдарны кады чорудар ажылдар дугуржулгада планнаттынган.