Гуманитарлыг эртем шинчилелдерин деткиириниң программазын акшаландырарын Тывада көвүдеткен

«2013—2015 чылдарда гуманитарлыг эртемнер талазы-биле эртем шинчилелдериниң күрүне деткимчези» республиканың тускай сорулгалыг программазынга өскерилгелерни регионнуң Чазаа киирген. Ол өскерилге езугаар программаның акшаландырыышкынын 60 млн. рубльге өстүрген (16 млн. 678 муң рубль турган болза, 78 млн. 160 муң рубль чедирген). Ону Тываның болгаш Россияның демнежилгезиниң 100 чылы-биле болгаш Кызыл хоорайның үндезилеп тургустунганының 100 чылы-биле холбаштыр боттандырган деп, өөредилге болгаш эртем сайыды Каадыр-оол Бичелдей демдеглеп турар.

Программага дүүштүр күүседир кол сорулгаларның бирээзи—Тываның гуманитарлыг шинчилелдер институдун бүрүнү-биле чаартып кылыры. 2011-2012 чылдарда болган чер шимчээшкиннеринден ол аажок үрелген. Ону септеп кылырынга 73 млн. 160 муң рубльди тускайлаан, федералдыг бюджеттен 22 млн. 600 муң рубль келир.

Ол ышкаш республиканың кожууннарынче, Сибирьниң хоорайларынче, Москваже, Санкт-Петербургче, даштыкы чурттарже эртем экспедициялары үнерлер, олар Тывага хамаарышкан архив материалдарын чыырлар, тываларның болгаш республика девискээринде чурттап турар чоннарның төөгүзүнге, этнографиязынга, фольклорунга хамаарышкан материалдарны база тывар. 2014 чылда Тываның болгаш Россияның демнежилгезиниң 100 чылынга тураскааткан делегейниң эртем конференциязы болур, аңаа бистиң чуртувустуң, Японияның, Моолдуң, Германияның, Турцияның, Узбекистанның, Казахстанның сургалыг эртемннери киржир.

«Тываның төөгүзү», «Тыва дылдың тайылбыр словары», «Тыва дылдың этимологтуг словары», «Тыва литератураның төөгүзү» дээн ышкаш улуг хемчээлдиг номнарны парлаарын база көрүп турар.