Тыва национал төлевилелдерде киржилгезин улгаттырган

2023 чылда Тывада национал төлевилелдерни боттандырарын 11,7 млрд рубльга акшаландырар, 2022 чылда ол сорулгага үндүрген акша-хөреңги хемчээлинден 114,7 хуу хөй.

Федералдыг структураларның тус черде кезектериниң, регион яамылары база ведомстволар, муниципалдыг тургузуг чагырга удуртукчулары болгаш ведомстволарның төлевилел офистери биле парлалга албаннарының ажылдакчылары киришкен, чазакка эрткен Стратегтиг хөгжүлде болгаш регион төлевилелдериниң талазы-биле чөвүлел хуралында ооң дугайында чарлаан.

Чөвүлел хуралында, 2022 чылда республикада национал төлевилелдерни боттандырганының төнчү түңнелдерин үндүрүп, 2023 чылда сорулгаларын тодараткан.

Тываның Баштыңының Администрациязы болгаш Чазак Аппарадының төлевилел ажыл-чорудулга эргелелиниң специалистериниң, күүсекчи эрге-чагырга болгаш тус чер бот-башкарылга органнарының демниг ажылының ачызында, республика бүгү-ле чүүлдерге багай салдарлыг берге экономиктиг чылдагааннар турзажок, эки көргүзүглерни чедип алган.

Тыва эрткен чылын чуртта боттандырып турар 15 национал төлевилелдерниң 11-инге киришкенин сагындыраал. Тываның Чазааның вице-премьери Владимир Донских, бистиң чуртка удур киирген кызагдаашкынныг байдалда, тудуг материалдарының база бедик технологиялыг дериг-херекселдерниң өртээ оранчок өскен-даа болза, республиканың чазаа национал төлевилелдерниң керээ чарар хемчеглерин кончуг шалыпкын организастап, школалар болгаш уруглар садтары тударынга федералдыг бюджеттен 2 млрд ажыг немелде акша-хөреңгини камгалаар хемчеглерни үе шаанда хүлээп апканын демдеглээн.

Ооң түңнелинде, Тыва национал төлевилел күүселдезинче республикага тускайлаан 10 млрд хире рубльди чедиишкинниг шиңгээдип алган, ол 2021 чылдан 2,3 катап хөй (4,4 млрд.). Шупту 11 төлевилелде акша шиңгээлдези 100 хуу болган. Регионнуң чедиишкининиң деңнели - 96,4 хуу (ортумак российжи көргүзүг - 97,24 хуу).

«Чоннуң камналгазы, ие-чаш камгалалы, ажы-төлдүг өг-бүлелерни деткиири, хамаатыларның амыдырал-чуртталгазынга таарымчалыг болгаш айыыл чок хүрээлелди хандырарының хемчеглери - национал төлевилелдерниң кол чедиишкиннери» - деп, Донских демдеглээн.

2023 чылда республика күрүне программаларында бодунуң киржилгезин ам-даа улгаттырып, хаара тудар федералдыг акша-хөреңгиниң хемчээлин көвүдедип, ам 12 национал төлевилелдерге киржир: Тыва регион девискээринде чаңгыс эвес чылдарда чедиишкинниг боттандырып турар 11 төлевилелден аңгыда, «Туризм болгаш хүндүлээчел чорук индустриязы» чаа национал төлевилелче каттышкан. Федералдыг бюджеттен тус черниң турисчи инфраструктуразын хөгжүдеринче 43,2 млн рубль хемчээлдиг акшаландырыышкынны бээри планнаттынган.

Бо чылын республика оон аңгыда, «Экология» национал төлевилелдиң «Арыг агаар» федералдыг төлевилелинге база киржир. Долгандыр хүрээлел камгалаар эртем-шинчилел институдунуң эртемденнери ол төлевилел-биле Кызылда агаарның кайы хире хирлиин санап үндүрер. База ол ышкаш «Эртем болгаш университеттер» программа-биле регионнуң углеродтуг деңин тудуп турарын шинчилээринге тускай шөл четкизин тургузар хемчеглер боттанылгазынга киржир.

Тыва бо хүнде чүгле ийи - «АТОМ» база «2024 чылга чедир үеде магистраль инфраструктуразын эде чаартырының база калбартырының комплекстиг планы» национал төлевилелдерде киришпейн турар. Бирги национал төлевилел - атомнуг үлетпүрнү хөгжүдер хемчеглерни боттандырып турар болза, ийигизи - суг болгаш агаар оруктарын, чурттар аразының демир-орук аргыжылгазын экижидеринче база дүрген чоруур транспорт оруун тударынче угланган.