Владислав Ховалыг: Тываның энергия хандырылгазының план күүселдези аңгы-аңгы адырларны өрү тырттар

Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг Москвага ажыл-агыйжы сургакчылаашкын үезинде, РФ-тиң Чазааның даргазының оралакчызы Александр Новак-биле ужурашкан. Тываның энергия хандырылгазының хөй талалыг планының инвестиция төлевилелдерин боттаныышкынын ужуражылгада чугаалашкан.
Алызы барып регионнуң энергетика инфраструктуразының хөгжүлдезин хандырган стратегтиг документ быжыг федералдыг деткимчени ап, Тываның моон-даа соңгаар сайзыралынга хөй санныг аргаларны ажыдар. Эрткен неделяда губернатор федералдыг яамыларга ажылдааш, чугула социал-экономиктиг төлевилелдер боттанылгазында республиканың сонуургалдарын камгалап, регионнуң энергетиктиг инфраструктуразын хөгжүдүп база быжыглаар ажылды эгелей бергениниң ачызында, бөгүнде дыка хөй айтырыгларны чедимчелиг шиитпирлеп алганын демдеглээн.
«Чүгле үлетпүр-биле кызыгаарлаттынмайн, аңгы-аңгы адырларны хаара тудуп алган стратегтиг документ ол. Бир-ийи чыл болгаш, Кызыл чаа социал объектилер болгаш комплекстиг чуртталга тудуунуң микрорайоннарын тударынга четчир немелде 40 мВт энергияны алыр» - деп, Тываның Баштыңы бодунуң блогунда бижээн.
2021 чылда РФ-тиң Чазааның даргазының оралакчызы Александр Новак 2025 чылга чедир санаттынган Тыва Республиканың энергия хандырылгазының комплекстиг планының инвестиция төлевилелдерин бадылаан. Ниитизи-биле республикага немелде 270 МВт күчүлүг хереглелди хандырар амгы үениң трансформатор подстанцияларлыг, 110–220 кВ чырык дамчыдар чаа бедик вольтулуг шугумну тударын документиде көрген. Чырык четкилеринге технологтуг кожулданы кылып, Ак-Сугнуң, Кызыл-Таштыгның база Кара-Белдирниң даг-болбаазырадылга комбинаттарынга, Тожу кожуунга, Кызыл хоорай чоогунуң девискээрлеринге идегелдиг чырык хандырылгазын ол бээр.
Улуг төлевилел боттаныышкыны-биле регионнуң энергетика инфраструктуразының хөгжүлдезинде шаптараазыннарны чайладып, республикага ужур-дузалыг стратегтиг инвестиция төлевилелдеринге идегелдиг болгаш турум чырык хандырылгазын организастап, хереглекчилерге чырык энергиязының болгаш ооң күчүзүнүң чедишпезин чок кылыр. Чоннуң амыдыралының шынарын болгаш деңнелин экижидип, 10 муң хире чаа ажылчын олуттарны тургузар арга ажыттынып, 18,5 муң өг-бүлелерге 1 млн дөрбелчин метр чуртталга тудуун тудуп, республиканың каттышкан бюджединче 5,2 хире млрд рубльдиң немелде үндүрүглер киирилдезин хандырар.
Республиканың губернатору Дээди Хуралга (парламент) Айыткалынга, амгы үеде чуртта бергедээшкиннер турзажок, Тыва чырык хандырылгазының комплекстиг планын күүседиринге быжыг саң-хөө дөстерин алган деп, чугаалаанын сагындыраал. Амгы үеде энергетиктер Тожу база Кызылче чырык дамчыдар бедик вольтулуг шугум тударынга төлевилел-шинчилел ажылдарын кылып турар. Росчеткиниң инвестиция программазы-биле Тываның энергосистемазының идегелдиг ажылын бедидип, четкиде токтуң күжүн турум тудуп, эчырык энергиязының чидириин эвээжедип, чаа хереглекчилерни подстанцияга кожар дээш, «Кызылская» кол подстанцияны эде чаартып, дерип турар.