«Убсунур ыйгылаажы» заповедник 30 чылдаанын эртем-практиктиг конференция-биле демдеглээр

Эрткен чылын «Убсунур ыйгылаажы» заповедникке 1300 хире аян-чурукчулар чораан, ылаңгыя «Кантегир серпантини» маршрутка сонуургал улуг болган – деп, Эртем-техниктиг чөвүлелдиң бо чылда бирги хуралында, заповедник директорунуң экологтуг чырыдыышкын болгаш билиишкинниг туризм талазы-биле оралакчызы Оюнмаа Ондар дыңнаткан. Хуралдың киржикчилери эрткен чылды түңнеп, бо чылдың ажыл-чорудулгазын планнаан. Заповедниктиң ажылдакчылары 100 ажыг эколог-чырыдыышкынныг ажылдары чорудуп, ынаар республиканың 12 муң ажыг чурттакчыларын хаара тутканын Оюнмаа Ондар чугаалаан.
Заповедниктиң күрүне инспекторларының чоруткан рейдилер үезинде, заповедник камгалалының чурумун үрээн 44 хажыдыышкыннар демдеглеттинген, 44 административтиг протоколду долдурган, 4 балыктаар четкини, 8 капканы хавырган. Өрт айыылының үезинде заповедниктиң девискээринге ийи арга-арыг өртү болган. Өрт «Хан-Дээр» кластер участогунда 1972 га черни когараткан.
Бөгүнде зваподниктиң ажыының шынарын экижидер дизе, немей арга-арыг камгалалының постуларын тургузар дээрге, инспекторлар саны чедишпес, аътка сөөртүр дериг-херекселдерин садып, девискээрлерниң бодунга патрульдаарынга кожуун инспекцияларын техника-биле чепсеглээри чугула дээрзин демдеглээн.
Директорнуң арга-арыг ажылының талазы-биле оралакчызы Ким Сарыг-Хаа-ның дыңнатканы-биле алырга, эрткен чылын заповедник девискээринде 45 эрттирилге доскуулун чаартып, сагындырыглыг база айтыкчылыг 100 демдекти тургузуп, «Арысканныг» кластер участогунда бокталы берген ыяштарны аштап, «Улар» участогунда арга-арыгның байдалын шинчилээн.
Эрткен чылын «Убсунур ыйгылаажы» заповедниктиң эртем килдизи Бойдус бижимелдери-биле хайгааралдарны албан демдеглээрин идепкейлиг чоруткан. «Мөңгүн-Тайга» кластер участогунга ирбиштиң кышкы учедун, заповедниктиң мурнуу участоктарында база Моолдуң Соңгу-Барыын девискээринде тогдук куштуң хевирлеринге часкы база күскү учетту кылганын, эртем килдизиниң ажылдакчызы Сайлык Чоргаар чугаалаан. Эртем килдизиниң ажылдакчылары «Төп Азияның экосистемазы: шинчилели, камгалалы, чөптүг ажыглалы» XVI Убсунур делегей симпозиумунга киржип, Тогдук кушту камгалаар делегей фондузунуң чалааны-биле Казахстанда чараш-тогдук кушту азырап-өстүрүп, көвүдедип турар тускай черни сонуургаан.
2022 чылда «Убсунур ыйгылаажы» завопедниктиң чурттар аразында удуртулгазының талазы-биле российжи-моол холушкак комиссиязының чедиги хуралын эрттиргени, пандемия кызыгаарлаашкынының соонда чугула болуушкун болган. Ам комиссияның сески хуралын июньда, Моолдуң Улангом хоорайда «Упса-Хөл бассейни»/«Бассейн Увс-Нуур» моол заповедниктиң баазазынга эрттирерин планнаан.
«Убсунур ыйгылаажынга» юбилейлиг 2023 чылда, заповедниктиң 30 чылынга тураскааткан эртем-практиктиг конференцияны эрттирери - мурнады боттандырар айтырыгларның бирээзи. Российжи-моол холушкак комиссияның ээлчеглиг хурарылга киржири, 2023-2027 чылдарда «Убсунур ыйгылаажы» чурттар аразының биосфералыг девискээриниң менеджмент-планын белеткээри – өске-даа чугула айтырыглар санында кирген. Заповедниктиң ажылдакчылары девискээрге чараш-тогдукту нептередип көвүдедир ажылды чорударын, ол ышкаш российжи-моол чаа, ниити турисчи маршруттарны ажылдап кылыр планныг.