28.11.2022
Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг-биле дорт дамчыдылгаже аңгы-аңгы каналдар-биле 598 айтырыг кирген. Ук хемчег Регион удуртулгазының төвүнүң студиязынга эрткен. Республика Баштыңы бүгү айтырыгларга харыылап четтигиптер кылдыр, дорт дамчыдылга мурнунда келген дыңнадыгларны темалар аайы-биле бөлүктеп, эң-не чидиг болгаш бо-ла салдынып турар айтырыгларны ЦУР-нуң специалистери аңгылаан, Владислав Ховалыг оларга тодаргай харыыларны берген. Кадык камгалал, энергетика болгаш хоорай ажыл-агыйынга хамааржыр айтырыгларга делгереңгей тайылбырларны бээр кылдыр кадык камгалал сайыды Анатолий Югайны, Кызылдың мэри Карим Сагаан-оолду база «Россети Сибирь Тываэнерго» компанияның башкарыкчы директору Антон Лукинни телефон харылзаазынга кошкан. Тываның Баштыңы дорт дамчыдылга үезинде кирген элээн каш айтырыгларга долу харыыларны берген.
ЦУР-нуң аналитиктериниң дыңнатканы-биле алырга, тудуг болгаш чурттаар оран-сава, чер, одалга-энергетика комплекизи, чаагайжыдылга болгаш өөредилге талазы-биле айтырыглар кол черни ээлээн.
Губернатор социал четкилерге болуп эрткен хемчегниң дугайында бижип тура, чаңгыс чер-чурттуглары чүгле амыдыралчы айтырыгларны эвес, а аңгы-аңгы темаларны көдүрүп, ол ышкаш Тываның экономиктиг хөгжүлдезиниң айтырыгларын сонуургап чорууру дээш, өөрүп четтиргенин илереткен.
Тус черниң интернет шөлчүгештеринде изиг-изиг сайгаржып турар хүннүң эң-не чидиг айтырыглары дамчыдылгада көдүртүнген. Республикада тургускан хөмүрнүң бөгүнгү доктааттынган өртээниң дугайында айтырыг салдынган. Уургайдан чүдүргеш Тываның чонунга садар бир тонна хөмүрнүң өртээ 2022 чылдың төнчүзүнге чедир 2220 рубль кылдыр доктааттынган дээрзин регионнуң баштыңы харыылаан. Оон аңгыда республика Баштыңы одаар кадыг чүүлдүң келир чылда баш бурунгаар өртээн база дыңнаткан. «Тарифтер талазы-биле албан Тываның даг-руда компаниязының 2023 чылдың январь 1-ден хөмүр өртээн өстүрер дээн саналын өөренип көрүп турар. Чурттакчы чонга ооң эртээ 2608 рубль апаарын баш бурунгаар чугаалап болур мен. Өске хереглекчилерге хөмүрнүң өртээ 2023 чылда бир тоннада 3,5 муң хире рубль болур» - деп, ол чугаалаан.
Республиканың чурттакчылары, ылаңгыя кызылчыларның чаңгыс эвес чылдарда хомудап, көдүрүп келгени черлик ыттарга хамаарыштыр тодаргай тайылбырны дорт дамчылганың көрүкчүлери алган. Амгы үеде Кызыл хоорайның девискээринде хайгаарал чок ыттар азыраар черни тудуп эгелээн, ону келир чылын доозарын мэрия бадыткаан. Найысылалда бөлүглежип алгаш чоруур черлик ыттар ээлерлиг турганын практика көргүскен. Ынчангаш боттарының ыттарын көрбейн, кудумчуже салыптар кижилер-биле ажылды чорудар апаар. Амгы үеде азырал амытаннарының чурумун тудуп, херимден дашкаар хайгаарал чок салбазын чедип алыры-биле харыысалганы күштелдирер дээш, ыттарга паспорт база им-демдек кылыр дүрүмнү ажылдап турар.
Тожулар Тываның Баштыңынга кожууннуң чонун шагдан тура хөлзедип келген чырык айтырыын черле шиитпирлежип бээр видео-дилегни киирген. Чазак 500 кВт күчүлүг чаа дизельдиг генераторларны садып алган, оларны Тываже эккел чыдар деп, Владислав Ховалыг харыылаан. «Эң сөөлгү хуусаа - келир неделяның средага чедир 500 кВт күчүлүг ийи чаа дизель-генератор Тоора-Хемге чедип кээрге, салыптар ужурлуг. А 2024 чылдың төнчүзүнге чедир Ырбандан Тоора-Хемге чедир чырык шугумун шөйүптерге, ол чурттакчылыг суурларның чырык айтырыы шиитпирлеттинер» - деп, губернатор блогунда бодунуң харыызын катаптаан.
Эрзин кожууннуң Бай-Даг суурунуң чурттакчылары «Кызыл - Эрзин» аразында рейсти катап тургусканы дээш четтиргенин илереткеш, ам найысылалдан кожуун төвүнге чедир чорууру таарымчалыг апарганын демдеглээш, боттарының суурун маршруттуң доктаар черлериниң санынче киирерин дилээн. Республика Баштыңы муниципалдар аразының маршруттарын организастаар дүрүмнерде тодаргай негелделер барын тайылбырлааш, ол айтырыгны өөренип көөр кылдыр Транспорт яамызынга даалганы бээрин аазаан.
Тес-Хем кожууннуң Куран суурнуң чурттакчылары эвээш комплектилиг школазының салым-чолун, а Кызылдың Вавилин ээтпээ биле солагай талакы дачалар ниитилелиниң чурттакчылары девискээрлерин электрификастаар чазак планын сонуургаан болза, Туранда хөй аал чурттаар бажыңнарның чурттакчылары соок батареялар дээш хомудалын илереткен. Республиканың эмнелге организацияларында тускай эртемниг специалистерниң чедишпези, көдээ ишчилерни деткиири, XIV Далай-ламаның белээн Тываже кажан эккээри, Тывадан Моол таварты Кыдатче чурттар аразының транспорт оруун тударының дугайында аңгы-аңгы айтырыглар кирген.
Мобилизастаттынган хамаатыларга деткимче хемчеглери-биле холбаалыг айтырыгларны аңгы көрген. «Украинага ис чок читкен бистиң эки турачывыстың талазы-биле дилегни ажылдаар кылдыр алдывыс. Тускай шериг операциязының мурнуку одуруунда байдалдан бистен мобилизастаттырганнар кайы хире хуусаада албанын эрттирери хамааржыр болганда, харыыны берип шыдавазым хараадынчыг-дыр» - деп, регионуң баштыңы бодунуң блогунда бижээн.
Ол талазы-биле айтырыгларны база проблемаларны, азы тодаргай дуза алыр дизе, Кызыл хоорайда Кочетов кудумчузунуң 155 дугаар бажыңында Чаңгыс аай штабче, азы 8(39422)2-17-44 дугаарлыг телефонче киирерин чазак даргазы чугаалаан.
Республика Баштыңының чон-биле ажык чугаазы бир шак чартык үе иштинде уламчылаан. Дорт дамчыдылгага кирген шупту айтырыгларны анализтеп, харыысалгалыг ведомстволар күүседир кылдыр ажылдап эгелээрин Владислав Ховалыг аазаан.
Ноябрь 27-де, улуг-хүнде «Россия 24» каналга дорт дамчыдылганың катаптаан теле-хевирин көргүскен. Тываның Баштыңы Владислав Ховалыгның ВКонтакте социал четкиде арынындан кайы-даа үеде дамчыдылганың бижилгезин бо шөлүгден көрүп болур:
https://vk.com/vladislavkhovalyg?z=video360104045_456..