Тывада суггарылга системаларын 2023 чылда катап тургузар

Республикада мелиорация комплекизин катап тургузар ажылдар шимчей берген. Бо хонуктарда Тываның Көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем аямызы үш суггарылга системазын катап тургузарының төлевилелин Чазакче киирген. Регионнуң Баштыңы Владислав Ховалыгның даалгазы-биле тургустунган тускай комиссия республикада суггарылга системаларын шинчилеп хынааш, оларның үжүн мурнады ажыглалче киирерин саналдаанын сагындыраал.
Ол дээрге, Таңды биле Чеди-Хөл кожууннарда Мажалык, Кочетов база Элегес суггарылга системалары-дыр. Ол суггат объектилерин ажыглап эгелээр болза, ажыглал чок 2,76 муң га шөлдер көдээ ажыл-агыйынче эглип, суггат чок шөлдерден бодаарга, ийи-үш катап хөй дүжүттү алыр магадылалды бээр.
«Тывамелиоводхоз» эргелели” ФКБА-ның директорунуң албан-хүлээлгезин күүседип турар Владимир Белобородовтуң тайылбырлааны болза, Кызылга база “Төп МТС” КХН-ниң техника баазазынга оларның чоок болганы, ол ышкаш хөрзүнүнүң дүжүткүрүн өөренип көргеш, ол суггарылга системаларын шилип алган.
Шупту объектилерниң суг чыыр кол черлеринге капитал септелгени база ооң кол болгаш биче арыктарының оруун эде кылыры негеттинип турар. Буга оруктарын ыяш-даш, бок-когурумдан аштап, септээр улуг ажылдар барын хыналда көргүскен. Ол бүгү ажылдарны кылып дооскаш, ынчан сугну бадырар.
Суггаттыг черлерге тараа культураларын (ак-тараа, кызыл-тас, сула, хүрең-тараа) чажып, 120 хире гага картошканы база ногааларны олуртурун, Көдээ ажыл-яамызы дыңнаткан. Төлевилел чорудуу-биле ажылдың оон-даа дээштиин чедип алыр дээш, чаштырып суггарар 12 машинаны садып алыры планнаттынган. Шөлдерге кол ажылдарны “Төп МТС” КХН-ниң тракторлары, хөрзүн үлдүрертир, тарыыр база ажаар техникаларны ажыглап, чорудар.
“Бо чайның кааңдаашкыны дүжүт ажаалдазынга улуг когаралды чедиргени-биле, Тываның Чазаа суггарылгаже, мелиорация комплекстерин катап тургузарынче кичээнгейни салган – деп, Владимир Белобородов тайылбырлаан. - Эвээш чарыгдалдарны үндүрүп, түр када сугну бадырар схеманы ажылдадып, дүжүткүр черлерни болбаазырадып эгелээр дээш, баштай бо үш системаны ажыглалче киирерин шилип алган. Суггарылга республикага кезээде турган, ол чаа ажылчын олуттарны ажыдып, бедик дүжүттү хандырар-даа”.
Суггарылга системазын эде кылып, катап ажылдадыр, чаштырып суггарар дериг-тургузугларны садар, сезоннуг хову ажылдарының дорт чарыгдалын дуглаар хемчеглер кирген төлевилелдиң ниити үнези - 132 млн. ажыг рубль. Төлевилче киирген инвестиция бир чыл болганда, ол бодун шынзыдыптарын яамының экономистерни санаан.
Мелиорация ажыл-агыйын катап ажылдадып эгелээрге, чаа 13 ажылчын олуттар ажыттынар, а республика рыногу чылдың-на немей 4,3 муң тонна тарааны, 1,9 муң тонна картофель база 687,5 тонна ногааны алыр.
Тываның Көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем аямызының төлевилели республика чазаанга үнелелди ап, Тываның Баштыңының деткиишкинин алган. Ону боттандырар акша-хөреңгини 2023 чылдың республика бюджединде салган. Час дүжүп, агаар-бойдус чылып кээрге, специалистер суггарылга системаларын катап тургузар ажылдарже кирер.