Тывада өөскээн арга-арыг өрттериниң хөй кезиинге кижилер буруулуг

13.09.2022 Сентябрьның 8-тен эгелеп, Тываның арга-арыгларында онза байдал чурумун киирген. Регионнуң диспетчер албанының медээзи-биле алырга, бөгүнде арга-арыг фондузунуң черлеринде 4545,5 гектар ниити шөлдүг 22 өрт хып турар (онза байдал чурумун чарлаар мурнунда 10 турган). Өрттүң өөскээн чылдагаанын тодарадып көөрге, тус черлерниң чурттакчылары буруулуг болган, а чүгле чаңгыс таварылга чаңнык дүшкенинден хыпкан.
Регион баштыңы көдээниң чонунуң хөй кезии тайгада кат-тоорук чыып турар болгаш, чер-черлерде профилактика ажылын чедир чорутпаанындан, өрт талазы-биле байдал хенертен баксыраан деп демдеглээн.
Эрзин кожуунда эң улуг өрт хып турар. Кожуун төвүнден 30 километрде, Эрзинниң арга-арыг участогунда 900 га шөлде, Баян-Коп-Суур чурттакчылыг черден 6 километрда 850 гектарда, Мөрен суурдан 24 километрде 370 гектарда өрттер хып турар.53 кижи өрттер өжүреринде киржип турар. Байдалды чавырылдырарынга ол күш эвээш деп, регионнуң Арга-арыг ажыл-агый яамызы дыңнаткан.
Республика Баштыңы Владислав Ховалыг өрттү өжүреринге дузалажырын кожа регионнарда коллегаларындан дилээн турган. Кожа-хелбээ Хакасиядан өртчүлер харыыны берген. Эрзинде өрттү өжүржүрү-биле 60 кижилиг хуу состав база 10 санныг техника бо эртен Тываже үнүпкен.
Улуг-Хем биле Чөөн-Хемчик кожууннарда арга-арыг өрттериниң шөлү улгатканындан, муниципалдыг чергелиг онза байдал чурумун киирген.
Муниципалдыг районнар баштыңнарынга база чагырга даргаларынга профилактика ажылын күштелдирип, чон аразынга тайылбыр ажылын кылып, транспорт аймааның арга-арыгже кирбес негелдезин үреп, өртке удур чурумну хажыдып, одаг кыпсып, чурттакчылыг черлер чоогунга кургаг сиген өрттеткен, арга-арыгже кирген хамаатыларны илередир рейдлерни чорудар даалгаларны берген.
Өрт айыылының негелделерин хажытканы дээш административтиг харыысалганы бо чылдан эгелеп улгаттырганын билзе чогуур. Арга-арыгга өрт айыылының чурумун хажытканы дээш, хамааты кижиге 15 000-тен 30 000 рубльдиң, албан-дужаалдыг кижиге - 30 000-тен 50 000 рубльдиң база юридиктиг черлерге – 100 000-тен 400 000 рубльдиң торгаалы онаажып болур.
А бир эвес онза байдал үезинде арга-арыгга өрт айыылының чурумун үрээр болза, хамааты кижини 40 000-тен 50 000 рубльга, а албан-дужаалдыг кижини база юридиктиг черлерни – 60 000-дан 1 000 000 рубльге торгаап болур.
Тываның Арга-арыг ажыл-агый яамызы арга-арыгга өрт айыылының чурумнарын үрээни дээш административтиг бүдүрүлгелер саны көвүдээнин демдеглээн. Эрткен чылдың бо үезинге чедир 47 ындыг херекти оттурган турган болза, бо чылын 84 протоколду долдуруп, 305000 рубль ниити түңнүг 79 административтиг торгаалды салган.