Тываның 2022 чылда социал-экономиктиг хөгжүлдезиниң чамдык түңнелдерин үндүрген

05.09.2022 Чазак даргазының оралакчызы албан-хүлээлгени күүседип турар Владимир Донскихтиң удуртулгазы-биле, Тываның чазаанга республиканың Экономиктиг хөгжүлде болгаш үлетпүр яамызының коллегия хуралы болуп эрткен.
Экономиктиг хөгжүлде сайыды Айдыс Сат яамының чамдык ажыл угланыышкыннарының дугайында илеткээн. Яамы эрткен чылын ажыл-чорудулгазының мурнады күүседир элээн каш угланыышкыннарын тодарадып, кол кичээнгейни ынаар угландырганын ол демдеглээн. «Биче болгаш ортумак сайгарлыкчы чорукту база хуу сайгарлыкчы эгелээшкинни деткиири» национал төлевилел чорудуу-биле тус черниң бизнезин сайзырадыры, 2020-2024 чылдарда Тыва Республиканың социал-экономиктиг хөгжүлдезиниң тускай программазын боттандырары – мурнады боттандырар кол угланыышкыннар болур.
Сайыт амгы үеде регионнуң социал-экономиктиг хөгжүлдезиниң сан-чурагайынга делгереңгей доктааган. Хоруушкуннуг ыйыдыышкыннар-биле холбаалыг таарымчалыг эвес байдалдар, ТБ кол ставказының өскени, коронавирус пандемиязы турзажок, республиканың экономиктиг хөгжүлдезиниң көргүзүглери ниитизи-биле өскенин дыңнаткан.
Чижээ, казымал байлактар тывыжы көвүдеп, үлетпүр индекизи 37,3 хуу улгаткан. «Межегейхөмүр» КХН катап ажылдап эгелээнинден, хөмүр тывыжы 2,5 катап улгадып, 589 муң тоннаны каскан; полиметалл рудазының тывыжы 5%, азы 582,2 муң тонна четкен. Демир-бетон база пөс-таавы кылыгларын көвүдеткенинден, болбаазырадылга бүдүрүлгези 24,2 хуу өзүлдени берген.
Тудуг ажылдарының ниити хемчээли эвээжээн-даа болза, бирги чартык чылда чуртталга бажыңнарын 47,8 хуу улгаттырып, 82,177 муң кв. метр шөлдүг хөй аалдыг 10 бажыңны дужааган.
Бирги чартык чылда бүрүткеткен ажыл чоктарның саны 10,3 хуудан 5,9 хуу кылдыр кызырлып, 13,7 муң кижи турганындан 7,4 муң чедир эвээжээн. Боттарын ажыл-биле хандырган кижилер саны немешкен.
«Голевтиң даг-руда компаниязы» КХН төлевилелин боттандырар планны эде кылганы-биле, кол капиталче инвестиция хемчээли кызырылганы – бирги чартык чылда кудуку деңнелде көргүзүглер санынче кирген.
- Республикада кризиске удур хемчеглерни чорудуп турар – деп сайыт демдеглээн - биче болгаш ортумак сайгарлыкчы чорук субъектилерин, чурттакчы чонну деткиир хемчеглер алдынган. Үндүрүглер киирилдезин көвүдедиринге идиг бээр орулга курлавырын көвүдедир талазы-биле хемчеглер планын күүсеткенинге мониторингини бистиң специалистеривис кылып турар. ТР-ниң Экономиктиг хөгжүлде яамызы кол макроэкономиктиг көргүзүглерни бадырбас дээш ол угланыышкында ажылды уламчылаар.
Чазак даргазының оралакчызының хүлээлгезин күүседип турар Владимир Донских биче болгаш ортумак сайгарлыкчы чорукту деткиири чугула деп айыткан. Ылаңгыя ону хөгжүдеринге чээли акша-хөреңгизи чедингир болур ужуруг.
Яамының коллегия хуралынга «2022-2024 чылдарда Тыва Республиканың үлетпүр болгаш инвестиция политиказын хөгжүдери» база «2022 - 2024 чылдарда Тыва Республикада биче болгаш ортумак сайгарлыкчы чорукту хөгжүдери» күрүне программаларының республикада боттаныышкынының түңнелдерин көрген. Тыва Республикада Сайгарлыкчы чорук деткиир фондунуң директору Орлан Ооржак, ТР-ниң Магадылал фондузунуң башкарыкчызы Алисия Монгуш база республика хөгжүлдезиниң фонд директору Аяс Нурзат илеткелдерни кылган.