Тывада оът-сигенниң чегей үнгенинден, мал чеминиң белеткели соңгаарлаттынган

25.07.2022 ТР-ниң Көдээ ажыл-агый яамызы мал чеминиң белеткелин организастыг эрттирер дээш, ажылды шапкынчыткан. Ведомстволар аразының ажылчын бөлүүн тургускан, кол хемчеглер планы бадылаттынган.
Тывада мал чемин белеткээр кол компанияны август айже чылдырганын ведомство дыңнаткан. Ооң чылдагааны – май база июньда өл-шык чок болганындан оът-сигенниң чегей үнгенинде.
Бир эвес агаар-бойдус таарымчалыг турган болза, мал чеминиң белеткели июль айда эгелээр турган деп, специалистер тайылбырлаан. Ол үеде чаъс-чайык дүжүп, агаар чылыг турган болза, сиген-ширбиил июль ортан үезинде хөлбеңнедир үнүп кээр турган.
Амгы үеде республика девискээринде ниитизи-биле оът-сиген чүгле 30-35 см кылдыр үнген, а хову шөлдерде ол 12- 18 см болза, чамдык черлерде 20-25 см бооп турар. Ынчангаш мал чеминиң белеткелинче кирер дээрге, сиген шөлдеринде оът шоолуг эвес.
Кожууннарның көдээ ажыл-агый эргелелдериниң специалистери сиген шөлдерин шинчилеп көрүп турда, чамдык араттар сиген кезилдезинче кирген. А кол ажылдар август айда эгелээр.
2022-2023 чылдың мал кыштаглаашкынын хүр эртер дизе, 303 080 баш малга 259 914 тонна сиген-ширбиилди белеткээр, эрткен чылга деңнээрге 3 хуу хөй. Сүт-бараан фермаларынга база “Туран” сыын ажыл-агыйынга ниитизи-биле 255 883 тонна сигенни; 2 031,0 тонна сенажты курлавырлаар. С.В. Оюннуң арат-тараачын ажыл-агыйы фермазынга 2000,0 тонна силосту белеткээри планнаттынган.
Республиканың шупту ажыл-агыйлары 165 муң гектар шөлден ортумаа-биле, бир гектардан 14 центнер сигенни кезип алыр бодалдыг. Ниити сиген шөлдериниң 54,8 муң газы күрүне учедунда кирип турар. Араттар ооң чартык кезиинден сиген-ширбиилди белеткээр. Оон аңгыда ниити 40,4 муң га шөлден 52 муң тонна сигенни кезерин планнаан.
Дыка хөй кожууннарда кааңнаанындан, тараа кылдыр ажыглаар дээш тараан 20 муң га черде культураларны ам мал чеминге ажыглаар. Ынчап кээрге сенаж белеткээриниң хемчээли 15 муң тоннага көвүдей бээр.
Бо чылын мал чеминиң белеткелинче 29 млн рубльди тускайлап, 465 тонна кывар-чаар материалдарны садарын яамы санап үндүрген. Ол акша-хөреңгини ажыл-агыйлар боттары тываарын ведомство дыңнаткан.