Тыва база Хүндүлээчел чорук индустриязының бүгү-национал эвилели кады ажылдажылга керээзин чарган

19.05.2022 Хүндүлээчел чорук индустриязының бүгү-национал эвилели туризм хөгжүлдезиниң чаа стратегиязын ажылдап кылырынга Тывага дузалажыр. Национал эвилел биле республика эрге-чагыргазының мурнундан регионнуң Турисчи информация төвүнүң ат салганы кады ажылдажылга дугайында дугуржулгазында кады ажыл угланыышкыннарының бирээзинге - Кызылга май 14-16 хүннеринде болуп эрткен “Тыва – дириг ужур-чаңчылдарның чери” турисчи шуулган хамааржыр.
Республика Баштыңы шуулганның ажылынга киришкеш, дугуржулга чардынган дугайында соцчеткилерде бодунуң арынынга дыңнаткан. Тывага туризм адырын хөгжүдер айтырыгларның сайгарылгазынга идепкейлиг киржип, шуулганны белеткээринге дузалааны дээш, Хүндүлээчел чорук индустриязының бүгү-национал эвилелиниң президентизи Алексей Волковка четтиргенин чугаалааш, Эвилел-биле ам-даа үре-түңнелдиг кады ажылдаарынга бүзүрелин илереткен.
Республиканың эрге-чагыргазы Хүндүлээчел чорук индустриязының бүгү-национал эвилелиниң деткимчези-биле туризм адырының хөгжүлдезинде чидиг айтырыгларны шиитпирлээр аргаларны тып, бар турисчи курлавырны элээн дээштиг ажыглап, өскерлип турар байдалдарга дүүштүр ону эде тургустунар деп турарын Турисчи информация төвү дыңнаткан. Тодаргай турисчи продуктуларны хөгжүдер программаны ажылдап, мергежилдиг кадрларны өөредип, белеткээрин эвилел-биле кады организастаар.
Амгы үеде Тывада каттышкан регион продуктузунуң ниити хемчээлинде 0,5 хире хууну туризм үлүү тургузуп турар (Россияда - 4,8, делегейде - 10,4). Республиканың чурттакчы чонунуң 0,7 хуузу туризм адырында ажылдап турар (РФ-те – 1,4). 2022 чылдың эгезинде туризм адырында ажылдап чоруур 65 сайгарлыкчы бүрүткеткен, 2021 чылга деңнээрге 15 хуу хөй.
Республика девискээринде 3744 орун-олуттуг, 1259 номерлиг 87 коллективтиг чыдар черлер бар. Оларның хөй кезии, азы 78 хуу хирези, “сылдыс чок” категорияга хамааржыр турбаазалар, дыштанылга баазалары, аалдаар бажыңнар, чадырлар, көдээ черде аалчылар бажыңнары болур. Республикада ийи сылдыстыг чүгле 3 гостиница бар. Бир гостиница 5 сылдыстыг.
Регионда 11 турисчи маршрут ажылдап турар. Оларның 7-зи национал стандартка дүгжүп турарын бадыткаан сертификаттарлыг. Аян-чорукчуларның сонууургалын хаара тудары-биле 40 ажыг хемчеглиг регион болуушкуннарының календарын тургускан.
Тываже кожа-хелбээ Хакасия, Красноярск база Алтай крайдан хөй туристер кээп турар. Тывага сонуургал Кыдат, Швейцария база Моол дээн ышкаш даштыкы чурттарның төлээлеринден улуг. Аян-чорукчулар Таңды, Чаа-Хөл, Чөөн-Хемчик кожууннарга база Кызылга кээп доктаарлар. Аалчылар бажыңнары төлевирлиг ачы-дузадан 2020 чылда 113,6 млн рубльди ажылдап алган болза, 2021 чылда оон 55,7 хуу хөйге, азы 176,9 млн рубльдиң орулгазын шиңгээткен.
Туризм-рекреация ажыл-чорудулгазындан 2021 чылдың 11 айында 47,9 млн рубль үндүрүгнү алган, 2020 чылда 53,9 млн рубль. Пандемия үезинде планнаттынган болуушкуннуг болгаш ажыл-агыйжы хемчеглерни соксадып, кириишкинниг база иштики туризм агымын кызыгаарлап, республикаже чагыткан турларны ап каапканындан, үндүрүг киирилдези эвээжээни тайылбырлаттынар.
2020 чылда 61750 аян-чорукчу Тывага келген болза, 2021 чылда 120396 кижи келгени демдеглеттинген. 2020 чылда киирген кызыгаарлаттынган хемчеглерниң чамдыызын ап каапкан соонда, туристерниң кээр көвүдээн.