Тывада бирги хереглел барааннарынга өртектер өстүрген таварылгаларны дыңнадыр «изиг шугум» ажылдап турар

17.03.2022 Тываның эрге-чагыргазы республикаже аъш-чем аймааның сөөртүлгезинде чидиг айтырыгны шиитпирлээри-биле Россияның Үлетпүр болгаш садыглаашкын яамызынче бижикти киирген. Хакассияның мөөң бараан саарыкчылары Тываның чурттакчыларынга чугула барааннарны садырындан ойталаанындан аңаа барымдаа болган. Абаканның коммерсантылары ылаңгыя чигир болгаш хендир үзүн үндүр сатпазын кызыткан.
Март 15-те, Кризиске удур регион штавының хуралында, ооң дугайында дыңнаткан. Федералдыг ведомство бо айтырыгга киришкен соонда, байдал чавырлып, Хакасияның эрге-чагыргазының шиитпири езугаар, Абаканның мөөңнеп садар баазалары тыва хандырыкчыларга кызыгаарлаашкын чокка бараанны садып эгелээн.

Кризиске удур штаб бирги хереглел барааннарының өртээн өстүрген таварылгаларга хамаарыштыр дарый хөделири-биле “изиг шугумну” ажыткан. Республиканың чурттакчылары Тываның Чазааның дежурный албанының 2-12-94 телефонунче дыңнадыгны кайы-даа үеде киирип болур.

Яамы боду тус чер бот-башкарылга органнары-биле кады республика девискээринде өртектерге мониторингини хүн бүрүде чорударын дыңнаткан. Вице-премьерлерде база яамыларда кожууннарны быжыглаан, олар аңаа контрольду тудар.
Республиканың хереглекчилер рыногунда байдал амдыызында чүгээр. Чигир (10,5 %), ногаалар, фруктылар болгаш сүт продуктуларында өртектер өзүлдези болган. Эм-таң аймааның рыногунда 50 рубль чедир өртектиг эмнер өртээ өскен (1,2 %).
Тываның Баштыңы Владислав Ховалыгның даалгазы езугаар, аъш-чем курлавырын четчелээн. ТР-ниң Көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем яамызының анализинден алырга, республика бодунуң аъш-чем бүдүрүлгезин элээн көвүдеткен. Амгы үеде хереглекчилер корзиназының составында кирип турар социал ужур-дузалыг 23 аъш-чем продуктуларының 14-үн Тывада бүдүрүп турар. Оларга далган, хлеб, хлеб-булочка кылыглары, инек, хой, хаван эъди, балык, чымчак ак үс, гречка, картофель, капуста, лук, морковь хамааржыр.
Ындыг болзжок, иштики рынокта көдээ ажыл-агый аъш-чеминиң үлүү эвээш болуп артпышаан. Республика эът-биле 60,7 %, сүт – 61,5 %, картофель – 72,2 %, ногаалар – 7,6 %, дагаа чуургазы – 2,2 %, далган-биле – 4,4 % хандырттынган. Өске регионнардан барааннарны киир сөөртпүшаан, арткан хереглелди хандырып турар.
Владислав Ховалыг ылаңгыя социал албан черлеринде аъш-чем курлавырының чогуур деңнелин контрольдаарын база аъш-чем продуктулар сөөртүлгезинде керээлерни үе шаанда чарып, ооң күүселдезинге контрольду чорударын яамыларга база ведомстволарга дааскан.