Тываның Баштыңы өртектерни кайы-хамаанчок өстүрген садыгжыларга административтиг хемчеглер-биле хөделирин негээн

15.03.2022 Эрге-чагырга органнары-биле хыналда-хайгаарал албаннары хереглел барааннарының өртектеринге контрольду шыңгыырадыр. Республика Баштыңы Владислав Ховалыг аппарат хуралында ындыг айтыышкынны берген. Бирги хереглелдиң аъш-чем аймаанга үндезин чокка өртектер өстүрген сайгарлыкчыларга хамаарыштыр шиитпирлиг хөделирин ол негээн.
Регионнуң удуртулга-башкарылга төвү хамаатыларның дыңнадыгларынга даянып, хереглекчилер рыногунга эрткен неделяда чоруткан мониторингиниң түңнелдерин барымдаа кылгаш, ындыг шиитпирни үндүрген. РУТ (ЦУР) дыңнатканы болза, февраль ортандан эгелеп аъш-чем аймааның өртектери өскен. Сметана 40%, чигир – 13,9% (килде 95–98 рубль четкен), томаттар – 13,7%, далган – 12,2%, хендир үзү – 11,3%, хаван база инек эъттери 9-10 % аартай бергенин, республиканың чурттакчылары дыңнаткан.
А сайгарлыкчылар кол садыгланыр чери - Абакан хоорайда барааннарның садар өртээ улгатканында деп тайылбырлааннар. Ындыг болзажок, чүгле Абаканның мөөң садыгжылары буруулуг эвес дээрзин хыналда көргүскен. Чижээ, чүгле чаңгыс Тожу кожуунда безин, ооң мурнунда-ла саткан барааннарның өртээн өстүрген алды факт илереттинген. Аъш-чем барааннарының өртээ өзерин манап, түр када шыгжап каар бодаан таварылгалар база бар. Кызылдың садыг четкилеринде шак ынчалдыр чигир “чиде берген”.
Владислав Ховалыг Кризиске удур штабтан бирги хереглелдиң аъш-чем аймааның өртээн ужур-утка чок өстүрген таварылгаларны сайгарып, ажылынга шыңгыы болуп, чөптүг хемчеглерни алырын негээн. «Берге үени ажыглап, байып алыр бодаан коммерсантыларның кара туразында чаңнаарын болдурбас бис, акша кол эвес, а бот-боттарынга дузалажып, деткижери чугула деп билип каар кылдыр, олудунче салыр херек» - деп, Тываның Баштыңы чугаалаан.
Административтиг хемчеглер-биле чергелештир, өске аргаларны ажыглап, өртектерни тудар херек деп, Владислав Ховалыг чугаалаан. Чазактың экономика адыры боттарын ажыл-биле хандыртынган хамаатыларга база хууда дузалал ажыл-агыйларынга, сайгарлыкчыларга боттарының барааннарын садып-саарарынга таарымчалыг байдалдарны тургузуп, ярмаркаларны көвүдедип, чаа шөлчүгештерни ажыдар ужурлуг.
Оон аңгыда, Тываның Экономиктиг хөгжүлде болгаш үлетпүр яамызы бирги хереглелдиң барааннарынга өртектерни кызыгаарлаары-биле, улуг садыг четкилери болгаш мөөңнеп садар хандырыкчылар-биле дугуржулгаларны чарар ужурлуг. Чуртта ындыг арга-дуржулганы ажыглап турар. Чижээ, Хабаровск крайның эрге-чагыргазы сайгарлыкчылар-биле чамдык аъш-чем продуктуларынга өртекти 10 хуудан өстүрбезин, а эң-не чугула херек чүүлдерге эң бичии хууну салыр деп дугурушкан.
Росстаттың медээзи-биле алырга, февральдың 26-тан марттың 4-ке чедир, ниитизи-биле РФ-те инфляция бүдүн чылга онааштыр алырга 10,42%, эрткен неделядан 9,05% улгаткан. Чыл эгезинден инфляцияның деңнели 4,75% четкени ол. Аңаа аъш-чемге хамаарышпас барааннарның, чиик автомашиналарның база бажың техниказының өртээниң өскени салдарны чедирген.