Тывада өрт айыылының үезинге белеткел эгелээн

15.02.2022 Республика девискээринде сөөлгү үш чылда оът-сигенниң эки үнгени база харның эвээш болганындан, 2022 чылда 16690,3 га ниити шөлге 73 арга-арыг өрттери өөскүп, арга-арыг фондузунга 205,3 млн рубльга когаралды чедирип болур деп, специалистер баш бурунгаар санаашкыннарны үндүрген. Республика девискээринге арга-арыг өрттеринден бооп болур чүүлдерден чайлаар дээш кандыг хемчеглер алырын арга-арыг ажыл-агыйы база бойдус ажыглалының сайыды Темир Сарыг-Хаа дыңнаткан. Эрткен чылдарда профилактиктиг хемчеглерни үе шаанда чорутканындан, республика сөөлгү үш чылда СФО регионунда өрттер хып турар регионнар санынче кирбээн. Тываның Бойдус яамызы 2021 чылдың декабрь 32-те «2022 чылда өрт айыылының сезонунга белеткел дугайында» № 638 дужаалды үндүрүп, ведомство иштинде албан черлеринге даалгаларны берген. Республиканың муниципалдыг тургузуглары 2022 чылда арга-арыг кызыгаарында өрттер өжүрер планны бадылаан. Арга-арыг өрттерин өжүрер каттышкан планны ажылдап кылгаш, «Авиаарга-арыгкамгалалы» ФБА-же чөпшээредип киирген. Арга-арыг өрттерин өжүреринге 656 кижини база 200 санныг техниканы хаара тудар. ТР-ниң Арга-арыг яамызының, «Авиа-арга-арыг камгалалы» ТР-ниң КАА, арга-арыг өрттерин өжүрер станцияларның, арга-арыг фондузунда участоктар хөлезилекчилериниң, «Азас» база «Убсунур ыйгылаажы» онза камгалалдыг бойдус девискээрлериниң, ХК база ОБ албанының, кожуун чагыргаларының күштерин база курлавырларын ажыглаар. «Авиа-арга-арыг камгалалы» ТР-ниң КАА арга-арыг өрттеринге ажыглаар кылдыр Ан-2 деп агаар суднозун 4-тү база Ми-8 деп 2 вертолетту 1200 шакта арендалап алыр керээлерни чарарынга аукционну чарлаан. Красноярск крайның Шушенское суурга «Авиа-арга-арыг камгалалы» күрүнениң автономнуг албан чериниң 19 ажылдакчызы өртчү-парашютчунуң, 4 кижи инструкторнуң курстарынга өөренир. Шупту 64 кижи 2022 чылда белеткелди эртер. Тываның Бойдус яамызының ведомство албан черлери арга-арыг өрттеринге удур станцияларга ажылдаар кижилерниң даңзызын тургузуп, кывар-чаар чүүлдүң, аъш-чем, хууда камгалал болгаш өске-даа дериг-херекселдер курлавырын тургузуп эгелээн. Арга-арыг ажыл-агыйлары хар эрип бадарга, камгалал чалдарны тырттар. 367 км чаа дилиндектерни чарып, 654 км-де эрги дилиндектерни аштаар. Ол ышкаш суг уннарынче оруктарны аштап-арыглаар. Оон аңгыда 73 км-де эрги, 134 км-да чаа арга-арыг оруктарын кокпалаар. Арга-арыгже кирер черлерге доскуулдарны тургузуп, өртке удур айыыл чок чоруктуң дүрүмнерин сагыыр дугайында медээлерни көзүлдүр тургузар. 2021 чылда Улуг-Хем, Чаа-Хөл, Чеди-Хөл база Барыын-Хемчик кожууннар девискээрлеринге кургаг сигеннерни өрттеткен таварылгалар хөйү-биле демдеглеттинген. Бо чылын ындыг чүүлдерни болдурбазы-биле муниципалдыг тургузуглар чагыргалары чонга суртаал ажылын чорудар. Оон аңгыда, арга-арыг чоогунда девискээрлерни бок-корум, кургаг сигеннерден аштап-арыглаар, азы калбаа 1,4 метр хемчээлдиг кылдыр черни аңдарып белеткээр. Тыва Республиканың Көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем яамызы 2022 чылдың апрель 1-ге чедир арга-арыг фондузунга чоок чыдар черлерниң ээлеринге тайылбыр ажылын чорудар. Өрт айыылын мониторингилээринге база онза байдалды медээлээринге, 2154 км черде арга-арыг фондузун патрульдаар чер кырының 17 маршрудун база космостан мониторингилээн агаардан 2372 км-ге 4 маршрутту ажылдап кылган. Бо-ла бүгү хемчеглерже федералдыг бюджеттен 277,5 млн рубльди Тывага тускайлаан.