Тывада «Социал хөмүр» төлевилелдиң акшаландырыышкынын улгаттырган

08.02.2022 Дөрт болгаш оон хөй ажы-төлдүг өг-бүлелерге одаар чүүл - 4,8 куб ыяш азы 2 тонна хөмүр дүжүрүп дуза кадар «Социал хөмүр» губернатор төлевилели Тывада ажылдап турар. Эрткен чылын 3222 өг-бүле ол дузаны алган, ынаар 24 млн рубль үнген. Бо чылын төлевилел күүселдезинче 30 млн рубльди углаар. Чазак чагыргадан аңгыда, Тываның Чазаа-биле 21 млн рубльга хөмүрнү халас дүжүрүп бээр дугайында дугуржулганы чарган «ТДРК» КХН кадыг одаар чүүл-биле чонга дузаны кадар. Хөй ажы-төлдүг өг-бүлелер февраль 28-ке чедир чиигелделиг одаар чүүлдү алырынче чагыгны киирер ужурлуг. «Социал хөмүр» төлевилел алды дугаар чыл күүсеттинип, чыл санында дуза алыкчыларының санын көвүдеткен. 2017 чылда - 718, 2018 чылда — 1061, 2019 чылда — 2032 , 2020 чылда 3085 өг-бүлени социал хөмүр база одаар ыяш-биле хандырган. Эрткен чылын 3222, бо чылда 3915 өг-бүле дузаламчыны алган. Ооң иштинде 3717 өг-бүлеге хөмүрнү, 198 өг-бүлеге ыяшты дүжүрткен. Тываның Күш-ажыл болгаш социал политика яамызы болгаш Одалга база энергетика яамызы - төлевилелдиң кол күүседикчилери. Одалга болгаш энергетика яамызы хөмүрнү саткаш, кожууннарже чедирерин хандырар болза, Күш-ажыл яамызы база аңаа хамааржыр ведомстволар күрүне деткимчези алыр кижилерниң даңзызын тургузуп турар. Кожуун чагыргаларында күш-ажыл болгаш социал дуза эргелелдери дуза алыкчыларының адрестеринге хөмүрнү азы ыяшты чедирип, дүжүрерин организастаан. Чурттап турар чериниң аайы-биле өг-бүле бүрүзүнге 2145 кг кадыг одаар чүүлдү, азы 4,8 куб одаар ыяшты дүжүрер. Чедери берге Тожу биле Тере-Хөл кожууннарда чурттап турарларны ыяш-биле хандырар. Регион эрге-чагыргазының дилээ-биле «Тываның даг-руда компаниязы» КХН хөмүр-тывыш компаниязы чылдың-на социал төлевилелге киржип, дуза алыкчыларынга халас хөмүрнү үндүрүп берип турар. Эрткен чылын компания 3 млн рубльга кадыг одаар чүүлдү тускайлаан. Чурттакчы чонга хөмүр саткаш кол орулганы ажылдап ап турар бүдүрүлге, ачы-буян көргүзеринче кичээнгейни ам-даа углаар ужурлуг деп, регионнуң удуртукчузу санап турар. Владислав Ховалыг ол бодалын компанияның удуртулгазынга дыңнаткаш, ол талазы-биле билчилгени тыпкан. Эрткен чылдың төнчүзүнде республика чазаа биле Тываның даг-руда компаниязы Социал-экономиктиг кады ажылдажылга дугайында дугуржулгага атты салганнар. Компания документиниң бир пунктузу езугаар «Социал хөмүр» төлевилелдиң фондузунче 21 млн рубльга кадыг одаар чүүлдү бээрин хүлээнген. Ада-иениң кайы-бирээзи өг-бүлениң херек кырында чурттап турар черин бадыткаан документилерин январь 1-ден февраль 28-ке чедир киирип болурун Тываның Күш-ажыл болгаш социал политика яамызы тайылбырлаан. Билдириишикинни кожууннарда Өг-бүлеге болгаш уругларга социал дуза төвүнче, Тываның Күш-ажыл болгаш социал политика яамызының ведомствозунда албан черлеринче, Кызыл хоорай мэриязынче киирип болур. Билдириишкинге дараазында документилерни кожар: 1) ада-иениң база 14 хардан өрү назылыг назы четпээн ажы-төлүн шынзыткан документилериниң хоолгазы; 2) назы четпээн шупту ажы-төлдүң төрүттүнгениниң дугайында херечилелдериниң хоолгалары (14 хардан өрү назылыг ажы-төлдүң паспорт хоолгаларын кииргенинден аңгыда база); 3) дузаламчы алыр өг-бүлениң (кежигүннерниң) чурттап турар чериниң ээзи болуп турарын азы ажыглап турарын хоойлу езугаар бадыткаан документилерниң хоолгазы; 4) билдириишкин киирген айның мурнунда сөөлгү үш айда өг-бүлениң орулгалар справказы.