Тывада пассажирлер аргыштырылгазының системазын эде чаартыры-биле 20 улуг автобусту садар

13.01.2022 Тываның Баштыңының Айыткалында хөй-ниити транспортунуң чидиг айтырыын шиитпирлээр дугайында пунктуну боттандырар дээш, республиканың Орук-транспорт комплекизиниң яамызы биле Кызыл хоорай мэриязы ажылды эгелээн.
Владислав Ховалыг-биле ужуражылгада ооң оралакчылары, кол ведомстволар биле хоорай чагыргазының удуртукчулары киришкен. Шораан Чыргал-оол сайыт чаа үнген чылда Кызыл хоорайга транспорттуң чедингирин чоорту шиитпирлеп алыры ведомствонуң мурнады боттандырар угланыышкыннарының бирээзи деп дыңнаткан.
Хөй-ниитиниң пассажирлер аргыштырылгазында нарын байдалды ийи арга-биле чогумчудуп болурун Айыткалда айыткан: маршурттарны шын организастаар база муниципалдыг автопарктың шимчеп чоруур составын көвүдедир.
Айыткалда сорулгаларны күүседири-биле, Орук-транспорт яамызы “орук картазын” – хемчеглер планын тургузуп, тодаргай хуусааларын база ооң күүселдези дээш харыысалгалыг кижилерни тодаратканын Шораан Чыргал-оол дыңнаткан.
Орук талазы-биле кол ведомствозунуң бодалы-биле алырга, айтырыгларны комплекстиг шиитпирлээр дизе, хөй-ниити транспортунуң системазын эде тургузуп, организастыг, экономиктиг база инфраструктурлуг хемчеглерни алыр. План езугаар, пассажирлер аргыштырылгазының системазынга комплекстиг реформаны 2022 чылдың III кварталында эгелээр.
Хөй-ниити транспортунуң маршруттарын эде көөрү - кол хемчеглерниң бирээзи. Амгы үеде хоорайның автобустар маршрудунуң узуну 10-дан 50 километр чедир шөйлү берген болгаш, сөөртүкчүлерге экономиктиг ажык чок бооп турар. Маршруттарның графигин таарыштырары чугула. Хоорайның чөөн болгаш барыын талазындан чоруп турар маршруттарны тудуштуруп, оруун кызырып, чаңгыс оруктап халыырын өскээр көөрүн Орук-тарнспорт яамызы саналдаан. А хоорайның солагай талакы дачаларынче, Сукпакче, Вавилин ээтпээнче, «Серебрянка» база «Дар» дачаларже маршурттар хевээр артар.
Оон аңгыда Каа-Хемден Спутник – Южныйже база хоорайның ол чарыындан Бухтуев кудумчулааш, Южныйже дүрген чоруур (экспресс) чаа маршруттарны ажыдарын сүмелээн.
Кызылчыларга база база бир берге айтырыг - пасссажирлер аргыштырылгазының графигин сагыырын чедип алыры-биле, шимчээшкинни эртенгиниң 6.00 шакта эгелээш 22.00 шакта доозарын, ол дээш маршруттарга субсидия системазын киирерин база чугаалашкан.
Пассажирлер аргыштырылгазының шимчээшкин графигин сагып турарын контрольдаар Чаңгыс аай диспетчер албанын тургузарын планнап турар.
Бо бүгү хемчеглерни хөйнүң киржилгези-биле сайгарар, а бир эвес чон ону деткиир болза, ажыглалче киирип болур деп, Шораан Чыргал-оол чугаалаан. Хөй-ниитиниң сайгарылгазынга үе негеттинер болганда, ол ажылды дарый эгелээни дээре. База чаа автобустар садар айтырыг база бар деп, Владислав Ховалыг демдеглээн.
80 база оон хөй кижи кире бээр, М3 категорияның НЕФАЗ деп чавыс депкииштиг автобустарын садып алырын яамы саналдаан. Чаңгыс ындыг автобус амгы үеде ажыглалда 7–9 микроавтобусту солуптар. Лизинг-биле 300 млн рубльга, эки класстың 20 хире автобузун садып, эккеп алыр аргаларны ведомство ажылдаан. Ол сорулгага бо чылда база дараазында ийи чылда 100-100 млн рубльди тускайлаан. Ону Тываның Баштыңының Айыткалында айыткан.
Чаа автобустарны садып алган соонда, хөй-ниити транспортунуң автопарыгын тудар, септелге, хандырылга черлери, модульдуг автономнуг автогазозаправка станциялыг тускай объект херек. 5 940 дөрбелчин метр ниити шөлдүг, инженер инфраструктуразы база чаагайжыдылга чок ындыг объектиниң өртек-үнези 150 млн рубль болурун санаан. Хоорайның мурнуу кезээнде Эрзин баар орук чоогунга ону тудуп болурун саналдаан.
Владислав Ховалыг ол девискээрге чаа, амгы үениң автовокзалын тудуп алыры чөптүг деп, ооң мурнунда-ла демдеглээн турган. Ооң даалгазы-биле, ол төлевилелче шыдалдыг инвесторларны хаара тудар арганы ведомство ажылдап кылып турар.
Кызылдың мэри Карим Сагаан-оол хоорай база муниципалдар аразында пассажирлер аргыштырылгазынга экономиктиг шын өртекти бадылаар айтырыгга доктааган. Хоорай даргазының дыңнадыы-биле алырга, Сибирь федералдыг округда субъектилер аразында чүгле Тывада орук төлевири өскерилбейн, эвээш болуп арткан, сөөртүкчүлерниң, ооң санында муниципалдыг бүдүрүлгениң чарыгдалдарын дуглап шыдавас бооп турар. «Кызылхоортранс» МУБ Тыва Республиканың Тарифтер албанынче тарифти эде көөрүн саналдаан чогуур документини кииргенин мэр дыңнаткан. Ук албан санаашкын документилерин көөрүн дүргедеткен.
Баш бурунгаар санаашкыннар-биле алырга, Кызыл хоорайның иштинге орук өртээ бо хүнде 26 рубль болур ужурлуг. Хоорайжыларның акшазының хавынга аарышкылыг болбас кылдыр, 26 рубль эвес, а 23 рубль кылдыр бадырарын Тываның Баштыңы чугаалаан.
Владислав Ховалыг сайгарылгалыг чугааның кичээнгейин бүгү республикага пассажирлер аргыштыргазынга күрүне чагыын күүседиптер чаа шимчеп чоруур составтыг болгаш техника тургузар черлиг, чаңгыс аай операторну тодарадыр айтырыгны шиитпирлээринче угландырган. Ол ажыл-чорудулгаларны аңгылаптарга, ажылдың шынары кудулап, бар өнчү-хөреңгини арттырып алыр дээш харыысалга бадып, ажыл сандарап каарын үе көргүскен. Айыттынган эргелерни хуваар аргаларны көрүп, саналдарны киирер даалганы Орук-транспорт яамызынга берген.