Тываның Баштыңының Дээди Хуралга чылдың бээр Айыткалынга хөй-ниити организацияларының санал-оналдарын киирер

09.12.2021 Владислав Ховалыг республикада хөй-ниити каттыжыышкыннарының төлээлери-биле ужуражып, Тываның Баштыңының депутаттар корпузунга чылдың бээр Айыткалынга киирер санал-оналдарны олардан дыңнаан.
Ужуражылгага социал угланыышкынныг төлевилелдер боттандырып турар коммерцияга хамаарышпас организациялар, федералдыг болгаш регион деңнелдиг грантылар тиилекчилери киришкен. Оларның эң идепкейжилери хөй-ниитини дүвүреткен айтырыгларны салып, ону шиитпирлээр саналдарны киирген. Ужуражылгага 43 хөй-ниити организацияларындан – спорт, кадык камгалал, эртем, культура болгаш уран чүүл, көдээ ажыл-агый, эвээш санныг үндезин чоннарның база социал сайгарлыкчы чоруктуң төлээлери келген.
Бо чылдың апрельде бөгүнгү ужуражылганың киржикчилери база киришкен турган. Ынчангы чугааның түңнелинде, Тываның Баштыңының берген үш даалгазының ийизи күүсеттинген: Аныяктар херээниң талазы-биле агентилел тургустунган, “Уран чүүлдүң аллеязын” ажыдар төлевилелди боттандырар чер тодараттынган.
Тываның Баштыңы чыылганнарга байырын чедиргеш, социал угланыышкынныг хөй-ниити организациялары чылдан чылче немежип турарын демдеглээн. Республикадан дыка хөй кижилер социал ужур-дузалыг төлевилелдерде, волонтер болгаш ачы-дуза акцияларында эки тура-биле киржип турар. Республиканың Чазаа бо ажыл-чорудулгаларда хөй-ниити организацияларының чугула ролюн билип, социал ужур-дузалыг төлевилелдер боттанылгазын ам-даа деткиир сорулгалыг.
Ужуражылганың башкарыкчызы – Тыва Республиканың националдар херектериниң талазы-биле агентилел директорунуң хүлээлгезин күүседип турар Евгений Овсянников, Баштыңның Айыткалынче кирип болгу дег ажыл-херектерни саналдаарын хөй-ниити организацияларының төлээлеринге сүмелээн.
«Тываның Журналистер эвилели» база «Хатико» дириг амытаннар камгалаар ниитилел» деп, ийи хөй-ниити организациязының даргазы Эльвира Лифанова баштай сөстү алган. Регионнуң коммерцияга хамаарышпас организацияларынга чаңгыс аай информастыг порталды ажыдып, аңаа организацияларның ажыл чурумун, амгы төлевилелдериниң, оларга дуза көргүзер хевирлерниң, негелделериниң, чурумунуң дугайында чугула болгаш делгереңгей информацияны салып, КХО деткээн регион болгаш муниципалдыг программаларның кайы хире чоруп турарын дыңнадырын саналдаан.
Владислав Ховалыг коммерцияга хамаарышпас организациялар төлээлериниң үзел-бодалдарын өөренип көргеш, порталды ажыдар даалганы Чурагайлыг хөгжүлде яамызының удуртулгазынга берген.
Бүгү-российжи улусчу фронтунуң Тыва Республикада күүсекчи комитединиң удуртукчузу Саима Далчин республикада эмчи ажылдакчыларының социал статузун бедидер айтырыгны көдүрген. Амгы үеде Тываның Кадык камгалал системазында эмчи кадрлар чедишпес, ооң кадында специалистерниң өске регионнарже чоруп турары хөй. Эксперттерниң бодалы-биле алырга, ол айтырыгны шиитпирлээр дизе, эмчи ажылдакчыларының социал статузун бедидеринче угланган деткимче хемчеглер системазы херек. Ол планда эмчилерни чурттаар оран-сава-биле хандырар айтырыг эң чугула. Ол айтырыгны шиитпирлээр дээш, 2019 чылда “Эмчи бажыңы” чуртталга кооперативин тургускан турган. Эмчи ажылдакчыларынга хөй квартиралыг чуртталга бажыңын тударынга чер участогун аңгылаары ынчалдыр-ла шиитпирлеттинмейн барган. Саима Далчин ол айтырыгже катап эглип көөрүн саналдаан.
Республиканың суурларынга ажылдаар күзелдиг эмчи ажылдакчыларын деткиири-биле беш чыл дургузунда чылдың-на 200 муң рубль төлевирни көрген программаны профильдиг ведомстволар амгы үеде ажылдап кылып турарын, Тываның Баштыңы тайылбырлаан. Кадык камгалал ажылдакчыларының статузун бедидер өске кандыг аргалар барын база сайгарып көөр. Тываның Баштыңы чер участогун шиитпирлээринге деткимчени албан көргүзерин аазаан.
Өске хөй-ниити организацияларының төлээлериниң саналдарын база дыңнаан. Грантылар бээр конкурстарга киржир кылдыр КХО талазындан кады акшаландырыышкынны хандырарынга, эвээш дизе 3 млн рубль чыгдынган акша-хөреңгилиг тускай фондуну тургузар санал база кирген. Тываның Баштыңы ол саналды чүүлдүг-дүр дээш, арга-хоргазын көөрүн аазаан.
Тываның юристер ассоциациязының даргазы Артур Монгал, КХО кежигүннери оларга хамааржыр регион ведомстволарында Чөвүлелдерге кирген турар ужурлуг деп санаан. Яамылар хөй-ниити организацияларын кураторлап, бодунуң угланыышкыны-биле чонга ажыктыг ачы-дузаларны көргүзерин саналдаан. Күрүне органнары бодунуң бүрүн эргелериниң чамдыызын коммерцияга хамаарышпас организацияларга хоойлу езугаар ынчалдыр дамчыдып болур.
Төөгү болгаш культура тураскаалдарын камгалаар бүгү-российжи ниитилелдиң республика салбыры, Тываның психологтар ассоциациязы, Караа көрбестер ниитилели, Наркохамаарылгалыгларга социал реабилитация база ресоциализация чорудар хөй-ниити организациязының төлээлери дээш, өскелер-даа боттарының үзел-бодалдарын чугаалаан.
Республиканың бизнес бөлүктериниң төлээлери 15 санал-оналдар даңзызын белеткээн, ооң аразында регионнуң экономиказынга херек тускай кадрлар белеткээр айтырыгны Баштыңның Айыткалынга албан киирерин сүмелээн.
Социал ужур-дузалыг ведомстволарга кадыкшыл байдалы кызыгаарлыг кижилерни үдээр албанны республикага хөгжүдеринче кичээнгейни угландырар дилегни караа көрбестерниң регион ниитилелиниң даргазы Аңгыр-оол Хертек киирген. Социал ачы-дуза көргүзер организацияларга ындыг албанны тургузары инвалидтерниң чуртталгазын элээн чиигедип болур.
Сөс алган кижи бүрүзү боттарының организастыг болгаш өске-даа хемчеглерин эрттирер оран-сава хөй-ниити организацияларында чогун айыткан.
Кижилерниң шуптузун дыңнаптар хире үе-шактың кызыы болганы-биле, санал-оналдарны бижээш, баштыңның администрациязынче дамчыдарын дугурушкан.
Владислав Ховалыг ужуражылганы төндүрүп тура, Тыва Республиканың Баштыңының хамааты ниитилелди хөгжүдер талазы-биле грантыже мөөрей эрттиреринге келир чылда саң-хөө акшаландырыышкынын тускайлаанын дыңнаткан: «Кижи бүрүзү төрээн суурун, хоорайын база республиказын хөгжүдеринче бодунуң ажыл-херээн угландырар ужурлуг. Тургузуушкун дээш ажылдап, эки чүүлдерни кылып турар силер, а ол эки чүүлдерге дузалажып, ону көвүдедиилиңер!».
Хөй-ниити организацияларының төлээлери-биле квартал санында ужуражып турарын дугурушкан.
Россия Федерациязының Шүүгү яамызының Тыва Республикада эргелелиниң дыңнатканы-биле алырга, 2021 чылдың декабрь 3-те реестрде кирген коммерцияга хамаарышпас организацияларның ниити саны 518, адырлар аайы-биле: спортчу – 82; шажын организациялары – 69; социал адырның – 58; өөредилге болгаш аныяктар хүрээлели – 47; кадык камгалалы, медицина – 29; экономика, сайгарлыкчы чорук – 26; юриспруденция, адвокатура – 26; ачы-буян фондулары (ниити угланыышкынныг) – 29; корум-чурум камгалаар органнар – 24; профэвилелдер – 26; эвээш санныг үндезин чоннар – 23; культура болгаш уран чүүл – 23; политиктиг партиялар – 15; казактар – 8; тудуг – 7; көдээ ажыл-агый – 7; бойдус, экология – 6; туризм – 4; МИЧ, журналистика – 4; орук адыры – 3; чер адыры – 1 база Тыва Республиканың муниципалдыг тургузуглар ассоциациязы - 1.

Теги: Тыва, Тува, Владислав Ховалыг, общественные организации