25.09.2021
Кызыл хоорайга мурнакчы малчыннарны шаңнап-мактаар Наадым байырлалы болуп эрткен.
Бо чылын эки көргүзүглерлиг мурнакчы малчыннарга көшкүн амыдыралынга ажыктыг эт-херекселдерни - чаа өглер, чайгы, кышкы турлаглар аразынга көжер-дүжерде-даа эптиг, дугуйлуг чунар-бажыңнар база хүннүң күжү-биле ажылдаар батарейлерлерни белек кылдыр берген. Республиканың бир дугаар удуртукчулары – республиканың баштыңы албан-дужаалда соңгуткан Владислав Ховалыг база Тываның Дээди Хуралының (парламент) даргазы Кан-оол Даваа тиилекчилерге шаңналдарны тывыскан.
Наадым таварыштыр мал ажыл-агыйында мурнакчыларны база республика чемпионнарын республика мөөрейиниң түңнелдери-биле илередири чаңчыл болу берген. Хой база өшкү ажыл-агыйын, сүткүр база эъткир мал-маган азырап-өстүрерин, соңгу чүк ивизин, чылгы, сарлык малды, сыын ажыл-агый хөгжүлдезин деткиир сорулга мөөрейни эрттирип турар. Ук адырларны хөгжүтпүшаан тыва чон шаг төөгүден бээр кылып өөренген ижин хевээр арттырып, кадагалап чоруур. Уксаажыдылга ажылын экижидер дээш мурнакчыларның арга-дуржулгазын шиңгээдип, ону нептередип чоруур малчыннарывыс хөй. Бо чылын малының баш санын онча-менди камгалап, көдээ ажыл-агый продукциязының хемчээлин көвүдеткен 51 малчыннар база көдээ бүдүрүкчүлер Наадымның чемпиону аттарга төлептиг болган.
Тываның Баштыңы албан-дужаалга чоннуң үнүн алгаш, соңгуттурган Владислав Ховалыг көдээниң ишчилеринге байырны чедирген. Наадым хүнү-биле байыр чедирбишаан, республика бодунуң төөгүзүнде ийиги чүс чылдың эргинин артап кирген, долгандыр бүгү чүве өскерилген, технологтуг дүрген сайзырал каракка безин көскү, ооң иштинде чаңчылчаан ажыл-ижи – көдээ ажыл-агыйда. Ындыг болзажок республиканың чону чаартылгаларны хүлээп албышаан, хөй-хөй чылдарда кылып келген ижин холдан салбаан деп демдеглээн.
“Бистиң малчыннарывыс бедик шынарлыг продукциязы-биле рыноктарже үнерин чедип алыры чугула. Төрээн черивистиң арыг агаарын, одар-белчиирлерин ажыглап амыдыраар өгбелеривистиң дуржулгазын эдерер херек. Республиканың чазаа көдээ ишчилерге бүгү талалыг деткимчени чедирерин уламчылаар” – деп, Тываның чаа соңгуткан Баштыңы чугаалаан.
Республиканың Баштыңы амыр эвес ажыл-ишке шылгараан малчыннарга өртектиг шаңналдарны тывыскан.
Дараазында малчыннар эки түңнелдерни көргүскеш, 3-кү черниң дипломнары-биле кады хүнден октаг алыр чырык станцияларын шаңнал кылдыр алган:
- Чульдум Шолбан Александрович – Бай-Тайга кожуунда «Сукпак» КБК-ның даргазы,
- Ынаашыырап Андрей Анатольевич – Барыын-Хемчик кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Ондар Динар Аббудович – Чөөн-Хемчик кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы.
- Монгуш Шолбаана Вячеславовна – Каа-Хем кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Монгуш Омак Кызыл-оолович – Кызыл кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Багай-оол Экер-оол Хулер-оолович – Мөңгүн-Тайга кожуунда «Сайзырал» КБК-ның сарлыкчызы,
Куулар Татьяна Даш-ооловна – Өвүр кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Сандыев Виктор Владиславович – Бии-Хем кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Ховалыг Сендаш Данилович – Сүт-Хөл кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Монгуш Айдын Николаевич – Таңды кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Чангы-оол Ундес Омакович – Тес-Хем кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Чамыян Аяна Андреевна – Тере-Хөл кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Сат Айлана Монгушовна – Тожу кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Суван Мерген Седип-Доржуевич – Улуг-Хем кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Дангыт-оол Мерген Данилович – Чаа-Хөл кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Белек Владимир Васильевич – Чеди-Хөл кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Дылбаа Сурэн Сандакович – Эрзин кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы.
2-ги чергениң диплому-биле дугуй кырында чунар-бажың сертификадын дараазында көдээ ишчилер алган:
- Иргит Чодураа Дуун-ооловна – Бай-Тайга кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Кужугет Владимир Кызыл-оолович – Барыын-Хемчик кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Куулар Евгений Дагбажыкович – Чөөн-Хемчик кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Тулуш Сылдыс Арсеньевич – Каа-Хем кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Чаш-оол Адыгжы Сергеевич – Кызыл кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Салчак Артыш Херлииевич –Мөңгүн-Тайга кожуунда «Мөген-Бүрен» ТР КУБ сарлыкчызы,
- Тюлюш Айхан Айдынович – Өвүр кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Соскал Айдын Баз-оолович – Бии-Хем кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Бурбу Чингис Солун-оолович – Сүт-Хөл кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Монгуш Алдындаш Алексеевич – Таңды кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Даржап Марат Оюн-оолович – Тес-Хем кожуунда «Чодураа» ТР КУБ-туң хойжузу,
- Чигжит Анай-Хаак Семёновна – Тере-Хөл кожуунда «Балыктыг» КБК-туң сарлыкчызы,
- Кыргапай Данил Сергеевич – Тожу кожуунда «Өдүген» МУБ-туң ивижизи,
- Санчы Орлан Сергеевич – Улуг-Хем кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Суктер Марианна Оолдуковна – Чаа-Хөл кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Саая Чаш-оол Кыргысович – Чеди-Хөл кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы,
- Сагаачы Антонина Бадыевна – Эрзин кожуунда «Бай-Хөл» КБК-туң малчыны.
Республика чергелиг мөөрейниң чемпиону атка төлептиг болган дараазында малчыннарга 1-ги чергениң диплому биле тыва өглерни шаңнал кылдыр берген:
- Кунзук Анчы-оол Алексеевич - Бай-Тайга кожуунда «Бай-Тал» күрүне унитарлыг бүдүрүлгезиниң хойжузу;
- Тюлюш Алдын Олегович – Чөөн-Хемчик кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы;
- Ооржак Светлана Бавууевна - Таңды кожууна тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы;
- Бараан Анатолий Ангырбанович - Тожу кожуунда «Өдүген» көдээ ажыл-агый бүдүрүлге кооперативиниң ивижизи;
- Оюн Наталья Идамсюрюновна – Чеди-Хөл кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы;
- Ооржак Чамзырын Кенденович – Барыын-Хемчик кожуунда "Алаш" КБК-ның даргазы;
- Ховалыг Ролан Хеймер-оолович – Каа-Хем кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы;
- Янчат Биче-оол Станиславович –Кызыл кожуунда таарчын-арат ажыл-агыйның баштыңы, муниципалдыг деңнелдиң 1-ги чергениң тиилекчизи;
- Иргит Эрес-оол Хулер-оолович – Мөңгүн-Тайга кожуунда «Мөген-Бүрен» ТР КУБ-туң хойжузу;
- Донгак Чинге-Тараа Наданович – Өвүр кожуунда "Адарган" МУБ-туң хойжузу,
- Тугжу Андрей Каадыр-оолович –Бии-Хем кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы;
- Ондар Чечек Кертик-ооловна – Сүт-Хөл кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы;
- Монгуш Эдуард Павлович – Тес-Хем кожуунда "Ирбис" КБК-ның чылгычызы;
- Найдан Айдыс Най-оолович – Тере-Хөл кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы;
- Балчый Мерген Очурович – Улуг-Хем кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы.
- Дажи-Нава Артем Арапчорович – Чаа-Хөл кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы;
- Маады Ай-оол Николаевич – Эрзин кожуунда тараачын-арат ажыл-агыйның баштыңы.
«Наадым-2021» чемпионнарын шаңнаан соонза, байырлалдың концертин бараалгаткан.