Тываның Көдээ ажыл-агый яамызы: белеткээн мал чеминиң чүгле хемчээли эвес, а шынары база чугула херек

23.09.2021 «Тувинская» күрүнениң агрохимиктиг албан станциязы (Агрохималбан) кезип белеткээн мал чеминиң шынарын хынап эгелээн. Республиканың Бай-Тайга, Барыын-Хемчик, Чөөн-Хемчик, Каа-Хем, Кызыл, Өвүр, Сүт-Хөл, Таңды, Тес-Хем база Улуг-Хем кожууннарда 42 черде белеткээн сигенниң хевирлерин хынаан. Хыналданың түңнели сентябрь 24-те болу бээрин, Тываның Көдээ ажыл-агый яамызы дыңнаткан.
Республика мал чеми белеткээр планын 114 хуу күүседип, азы 268,6 муң тонна чайгаар үнген сигенни, 16,9 муң тонна тараан сигенни, 1,9 муң тонна сенажты курлавырлаан. Бии-Хем база Чаа-Хөл кожууннарда бо чылын сиген элбек болган. 
Республиканың хууда дузалал ажыл-агыйлары эң хөй мал чемин, азы ниити белеткээн мал чеминиң 70,9 хуузу хире, азы 191,7 муң тонна сиген-ширбиилди кескен. «Чаа Сорук» төлевилел малчыннары 3,6 муң тоннаны, «Чемгерикчи инек малымның» киржикчилери 4,0 муң тонна сигенни кезип, чыып алган.
Эң хөй сиген-ширбиилди: Таңды – 133% азы 28,519 муң тоннаны (планын 33 хууга ажыр күүсеткен), Сүт-Хөл – 132,5% азы 32,708 муң тоннаны (планын 32,5 хуу хөй), Чөөн-Хемчик – 131,6% азы 30,749 муң тоннаны (планын 32 хууга ажырган) база Каа-Хем кожуун 131% азы 27,407 муң тоннаны (31 хууга планын ажырган) белеткээн.
Боттарында сиген шөлдери чок Мөңгүн-Тайга кожууннуң ажыл-агыйлары Чөөн-Хемчик, Таңды база Улуг-Хем кожууннардан мал чемин алыр.
Сүт-бараан фермаларынга 1961 тонна хоолулуг чем сенажты белеткээн, азы планның 77 хуузу. Каа-Хем кожууннуң ажыл-агыйлары хоолулуг мал чеминиң белеткелинче кирбээнин яамы дүвүрел-биле дыңнаткан. Ол ажылды дарый эгелээрин сүмелээн.
Бо чылын курлавырга мал чемин шыгжап алырын муниципалитеттерге чагаан турган. Мөңгүн-Тайга, Тожу база Тере-Хөлден аңгыда, 14 муниципалитеттер стратегтиг курлавырны чыып, шыгжаан. Сентябрь 18-тиң хүнү-биле алырга, 1 560 тонна мал чемин курлавырлаан, азы 112 хуу.
Тыва Республиканың Чазааның Даргазының оралакчызы – Тыва Республиканың көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем сайыдының албан-хүлээлгезин күүседип турар Уран-оол Ондарның чугаазы-биле алырга, мал чеминиң белеткели ниитизи-биле эки чоруп турар болгаш планын 14 хууга ажырган. Ындыг болзажок республиканың көдээ ажыл-агыйларының белеткээн сигениниң чүгле хемчээлинче эвес, а шынарынче база кичээнгейни углаары чугула. Мал-маганның кыш ажары оон дыка хамааржыр.
Келир неделяда Чазак аппарадының хуралында мал чеми белеткээр кампанияның канчаар эрткенин түңнээр.