Бойдус халавының уржуктарын демнежип ажып эртер

Бо хүн аппарат хуралының бирги айтырыы – суг үери болган. Республика девискээринде үргүлчүлелдиг чаъстар-биле дакпырлаштыр, бедик черлерден харның эрип бадып эгелээни, хемнер-сугларның хемчээлин улгаттырып, чурттакчылыг черлерде айыылды тургускан.

Бирги медээ – ыраккы Тожу кожуунда Сыстыг-Хем суурже суг кирген деп дыңнадыгдан эгелээн. Ооң-биле чергелештир, Каа-Хем, Бии-Хем, Улуг-Хем, Хемчик болгаш республиканың өске-даа улуг-биче хемнер уннарында чыдар черлерден дүвүрелдиң медээлери келген. 

Тываның Баштыңының албан-хүлээлгезин түр када күүседип турар Владислав Ховалыг Москвага ажыл-агыйжы сургакчылаашкынын ара соксадып, республикаже ужуп чанып келген дораан, сугга алыскан черлерге чедип, ында дүн-хүн дивейн ажылдап турар ажылдакчылар база орук ара сугга муңгашталган чурттакчы чон-биле ужурашкан. В. Ховалыг суг үерин болдурбас база ооң уржуктарын чайладырының соңгаарладып болбас даалгаларын ол дораан чогуур черлерге берген. 

Тываның девискээринде ниитизи-биле 150 бажың чоогунуң девискээрин болгаш 93 чуртталга бажыңын үер суу алган. Кызыл хоорайның солагай талакы дачалар девискээриниң чавыс черлеринде база “Алгы заводу”, Орбита, Восточный микрорайоннарда бажыңнар үер суунда алыскан. Оон аңгыда Кызыл кожууннуң “Дар” дачалар ниитилелиниң, Оттуг-Даш, Элегес-Аксы сумуларның чурттакчылары база суг халавында таварышкан. 

Бойдус халавы болган черлерден чурттакчы чонну чайладып, оларны тускай белеткээн түр када чурттаар пунктуларда чыттырган. Ындыг пунктулар Кызыл кожууннуң Каа-Хем суурда база Кызыл хоорайда ажылдап турар. 

Суг үериниң уржуу-биле электри энергиязы дамчыдар шугум үрелгенинден, Тожунуң Тоора-Хем, Сүт-Хөлдүң Ишкин, Кызыл-Тайга, Чөөн-Хемчиктиң Ийме суурларда чырык өшкен.

Оон аңгыда республиканың орук инфраструктуразынга база улуг когарал чедиртинген. Хемнерниң суу савазындан ажа хөөрээш, орук кыдыының чалдарын чире шаап, көвүрүглерни, оруктарны үреп, аргыжылганы доктааткан. 

Хамааты камгалал болгаш онза байдалдар албанының, орук-тудуг черлериниң база чаагайжыдылга организациязының аар болгаш тускай техниказын ажыглап, катап тургузуушкун ажылдарынче хаара туткан. Үерлээшкинниң уржуун чайладыр ажылдар чер-черлерде уламчылавышаан. 

Суг улгадып турары-биле, Тожу биле Каа-Хем кожууннарда школа лагерьлериниң ажылдаарын соңгаарлаткан. 

Тыва Республиканың Чазак даргазының бирги оралакчызының албан-хүлээлгезин түр үеде күүседип турар Олег Бады республика девискээринге суг үериниң чедирген когаралын болгаш катап тургузуушкун ажылдарының хемчээлин тодарадыр комиссия ажылдап турарын дыңнаткан. Бүгү-ле албаннар - "кезээде белен" чурумда. 

Тываның Баштыңының албан-хүлээлгезин түр када күүседип турар Владислав Ховалыг электри чырыы чок арткан суурларны чырыкка шалыпкын кожарын, суг кежип аргыжар чурттакчылыг черлерге аъш-чемниң, эм-таңның четчир курлавырын хандырарын, ол ышкаш чон ортузунга тайылбыр ажылын калбартырын дааскан. Ылаңгыя, бойдустуң айыыл-халавындан камгаладылга кылдырткан бе, ону ылавылаар. Бо бүгү ажылдарны Тываның Баштыңының албан-хүлээлгезин түр үеде күүседип турар В. Ховалыг бодунуң шыңгыы контролюнда алган.