130 өг-бүле оран-бажыңының байдалдарын экижидер

Тываның Чазаа көдээде чурттап чоруур хамаатыларның, ооң иштинде аныяк өг-бүлелерниң база аныяк специалистерниң чурттаар оран-бажың-биле холбашкан байдалдарын экижидер талазы-биле хемчеглерни боттандырары-биле «2013 чылга чедир суурнуң социал хөгжүлдези» деп программа езугаар федералдыг база республика бюджеттеринден тускайлап берип турар субсидияларның хуваалдазын бадылаан.

Бо чылын бо сорулгаларга ниитизи-биле 64 миллион 405 муң рубльди чорудар: федералдыг бюджеттен – 44 млн. 405 муң рубль, республика бюджединден – 20 млн. рубль. Бо чылын программаның киржикчилериниң аразында 25 башкылар, 9 кадык камгалалының ажылдакчылары, 23 школа назыны четпээн уруглар албан черлериниң ажылдакчылары (кижизидикчи башкылардан поварлар, таңныылдарга чедир), 18 көдээ ажыл-агыйның ажылдакчылары, специалистер бар.

Суурларда чурттаар оран-бажың тудугларынче, хуу тудуглар тудуп турарларже республикада улуг кичээнгейни салып турар, чүге дээрге ол кожууннарга аныяк специалистерни быжыглап арттырар ажыл-биле тудуш харылзаалыг бооп турар. Ооң бадыткалы – 2013 чылда субсидия алыр 130 көдээ өг-бүлелерниң 64-ү — аныяк өг-бүлелер. Олар 35 хар чедир аныяктар – башкылар, культура ажылдакчылары, фельдшерлер, спорт школаларының тренерлери, фермерлер, ажылчыннар-дыр. Шынап-ла, аныяк өг-бүлелерге база аныяк специалистерге ниитизи-биле 32 млн. 874 муң рубльди, ооң иштинде 22 млн. 666 муң рубльди федералдыг бюджеттен база 10 млн. 208 муң рубльди республика бюджединден тускайлап берген.

2007-2012 чылдарда «Суурнуң социал хөгжүлдези» деп программаны боттандырып келгениниң ачызында Тываның кожуун, сумуларында чурттап чоруур 1618 өг-бүлелерни, ооң иштинде 1024 аныяк өг-бүлелерни чуртталга бажыңнары-биле хандырар аргалыг болган. Ол чылдарда көдээге чуртталга бажыңнарын тударынче 479,8 млн. рубльди чоруткан. Элээн акша-хөреңгини суурларның социал инфраструктуразын хөгжүдеринче үндүрген. 60,5 млн.рубльге суг-биле хандырар 17 кудуктарны туткан, 4 кудуктарны чаарты эде кылган, суг дамчыдарының 20,3 км четкизин чоруткан. Көдээге электри дамчыдылгазының 41,2 км хемчээлдиг тудуунга 17 млн. хире рубльди тускайлаан. Көдээ ишчилерге баштайгы эмчи-санитар дузазын чедирер албан черлериниң тудуунче 12 млн. рубльди үндүргеш, 9 фельдшер-акушер пунктуларын туткан. Суурларга харылзааны хөгжүдериниң, 8 биче АТС-ти чаартырының инвестициялары барык 18 млн. рубль болган.