Ховар дирткен тураскаалдар талазы-биле российжи конкурстуң организаторлары Тывада аалдап келген

 Көрүлде мөөрейге Шагаан-Арыг хоорайның чоогунда тыва дылга тураскааткан “Ъ” демдектиң тураскаалы тиилээн. Интернетте Туту.ру турисчи порталга российжилерниң бадылаашкынының түңнели-биле ол тиилелгени чедип алганын сагындыраал. Тываның тураскаалы 31577 үннү алгаш, бирги черже үнген. 

Россияның туризм эргелелиниң начальнигиниң оралакчызы Татьяна Меньшикова, «Туту.ру» компанияның чиңгине директору Александр Гладилин, Ростуризмниң ажылдакчылары, мөөрейниң информастыг үделгезин хандырып турган российжи массалыг-информация чепсектериниң журналистери аалдап келген. 

 Республика Баштыңы регионнуң турисчи курлавырын, туризм инфраструктуразын хөгжүдер талазы-биле чазак-чагырганың ажылын аалчыларга таныштырган.

 «Туту.ру компания 2008 чылда үндезилеттинген. Турисчи ажыл-чорудулганы бурунгаарладырынга чедиишкинниг ажылдыг. Бижидип алыкчыларының саны 14 миллион ажыг кижи деп сактып тур мен. Бо удаада бир тускай тураскаалдар конкурузунга бистиң Тыва тиилээн. Бир тускайлаң тураскаалывыс дээш туржуп, демниг чоруун көргүскени дээш, чаңгыс чер-чурттугларымга өөрүп четтиргенимни илередип тур мен - деп, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол журналистерге чугаалаан. - Бистиң эң-не идепкейжилеривис Ъ, Ө, Ү, Ң деп дөрт үжүүвүске тураскаадып чыгдынган ачы-буян акша-хөреңгизи-биле тураскаалды кылып, Улуг-Хем кожуунда тургускан. Тыва дылывыстың ылгавырлыг үжүктеринге тураскааткан кадыг демдектиң тураскаалын ында салган. Ол тураскаалывыс бүгү-российжи мөөрейге тиилеп каан. Ады-сураа билдингир массалыг информация чепсектериниң төлээлери Кубокту тыпсып, хүндүткелди илередир дээш, бисте аалдап келген. Мында чүнү тынып, чүге өөрүп, муңгарап чоруурувусту, канчаар чурттап турарывысты тайылбырлап бээр аргалыг болдум. Ооң-биле чергелештир, үе чеже-даа нарыыдаан болза, чүгле эки чүүлдеривисти келген аалчыларывыска көргүзер бис. Шагааже чалааш, оюн-тоглаавысты, өске-даа чүүлдеривисти сонуургадыр бис. Чүгле эки сактыышкыннар артар кылдыр кызыдар бис». 

Туту.ру – бажыңдан үнмейн-даа, таарымчалыг аян-чорукту организастаар ажылды 2003 чылда эгелээн онлайн-сервис. Туту.ру-дан поезд, электричка, самолет база автобус билеттерин садып, аалчылар бажыңын чагыдып, турну шилип алыр аргалар бар. 14 млн. ажыг кижи Туту.ру капсырылгазында коштунган. Туту.ру туристерге ачы-дуза көргүзери-биле, эң-не берге байдалдарда дуза чедирер контакт-төптү ажылдаткан.  SimilarWeb-тиң 2020 чылдың декабрьда берген медээзи-биле алырга, Travel категорияда делегейде эң билдингир топ-20 сайтыларның санында Туту.ру кирип турар.

 2020 чылда “Туту.ру” аян-чорук сервизи Россияда эң-не тускай тураскаалдарны илередир дээш, «СкульпТУТУра» бүгү-российжи конкурсту эгелээш, 2021 чылдың январь 12-де дооскан.  

Чоннуң бадылаашкынының түңнели-биле: - Улуг-Хем кожууннуң Шагаан-Арыг хоорайдан ырак эвесте “Белъдир-Кежии” музей-заповедниктиң девискээринде тыва бижимелдиң тураскаалы (Тыва Республиканың чурттакчыларының идепкейи-биле 31 муң ажыг үн) 1-ги черни алган; - 2 черни – Курск облазының Курск хоорайда “Болчаг” скульптура; - 3 черни – Ямал-Ненец АО-ның Ноябрьск хоорайда “Ымыраа – Сибирьниң кадагалакчызы” тураскаал үнген. 

 «Туту.ру» аян-чорук сервизиниң 2020 чылда эрттиргени Россияның бир онзагай тураскаалдары база скульптураларын илередир «СкульпТУТУра» бүгү-российжи конкурска 85 регион киришкен. Шупту киржикчилерни «Россияның 100 эң тускайлаң тураскаалдары» 3D-энциклопедия-орук айтыкчызында киирген.

 Бирги чадада – Россияның эң тускайлаң 15 тураскаалдар база скульптураларын тодараткан. Ийиги чадада – Туту.ру-нуң экспертери Россияның 85 регионундан-на 1 тураскаалды шилээн. Үшкү чадада – чүс хире тураскаалдардан эң тускай дирткен 10 тураскаалды илередир бадылаашкынны эрттирген.  

Конкурстуң төнчү чадазында Россияның шупту регионнарындан 100 бир тускай, онзагай тураскаалдар болгаш скульптуралардан шылгараан 10-унга шилилделиг бадылаашкын түңнели-биле Тыва Республиканың Улуг-Хем кожуунда “Белдир-Кежиг” этнокультурлуг музей-заповедникте тыва бижимелге скульптура тиилээн. 

Тыва дылдың онзагайын болгаш ооң аян-адалгазын көргүскен тыва алфавиттиң үжүүн илереткен бижимел тураскаалы дылды кадагалап-арттырарынга идигни бээр ужурлуг.

Конкурстуң эң сөөлгү кезээнче тускайлаң дараазында скульптуралар кирген: - «Йошкин кот» тураскаал (Йошкар-Ола, Марий Эл Республика), - «Терминатор» скульптура (Глазов, Удмурт Республика), - дворникке тураскаал (Якутск, Саха Республика (Якутия), - реактивтиг поездиге тураскаал (Тверь, Тверь облазы), - биргиклассчыга тураскаал (Ростов-на-Дону, Ростов облазы), - «Динозавр» скульптура (Опочка, Псков облазы), - «Золотая Корона «Йорял» скульптура (Элиста, Калмык Республика).