2020 чылда Тываның сайгарлыкчыларынга 217,2 млн. рубльга үндүрүг чиигелделерин берген

Республикада сайгырлыкчы чоруктуң 6879 субъектилери ажылдап турар. Коронавирус инфекциязының эң-не берге үези чайын – июньдан августка чедир эң-не нарын болган. Ол үеде биче болгаш ортумак сайгарлыкчы чоруктуң 4,5 муң ажыг субъектилери ажылын соксаткан. Ооң мурнунда 2019 чылга деңнээрге, 2020 чылдың январь-ноябрьда үүрмектеп садып-саарылга 8,4 % кызырылган. 

Федералдыг болгаш регион чазааның чоруткан хемчеглери эвес болза, байдал оон-даа бергедээр турган деп, ТР-ниң Экономика яамызы дыңнаткан. Бирээде, федералдыг деңнелде 6 айның чээли дыштанылгазын чарлаан, ажылдакчыларның шалыңынга чиигелделиг чээлини (0% биле 2%) берген, РФ-тиң Экономиктиг хөгжүлде яамызы «1/3» программа-биле чээлилерниң үштүң бир кезээнге төлевирни, ийигизин – банк, үшкүзүн – сайгарлыкчы эгидер.

 Ийиде, Россияның Чазаа бизнести деткирии-биле, ажылдакчы база хуу сайгарлыкчы кижиге-ле апрель база майда 12130 рубль хемчээлдиг субсидияларны төлээн. Хаплдавырга удур профилактиканы чорударынга 15000 рубль база ажылдакчы кижиге-ле 6500 рубль субсидияны берген. Тывада 444 үндүрүг төлекчилери 9,6 млн. рубль түңнүг деткимчени алган. Оон аңгыда, камгаладылга дадывырларынга, үндүрүглер төлээринге, отчет база декларация дужаарын соңгаарладыр дээн ышкаш үндүрүг чиигелделерин берген. 

Биче болгаш ортумак сайгарлыкчы чорук субъектилерин хынаарын түр када соксаткан, когараан бүдүрүлгелерниң II кварталда үндүрүглерин үндүр бижээн. Ол ышкаш II кварталдың камгаладылга дадывырларындан хостаан. Когараан хуу бүдүрүлгелерниң камгаладылга дадывырларын МРОТ хемчээли хире - 12130 рубль кылдыр эвээжеткен.

Республика бизнести деткиир бодунуң комплекстиг хемчеглерин ажылдап кылган. Чазак “орулгалар” үндүрүг онаалдазының бөдүүнчүткен системазынга үндүрүг ставказын 6-дан 1 хуу чедир, а “орулга казыыр чарыгдалдарга” 15-тен 5 % чедир кызырган. 

Биче болгаш ортумак сайгарлыкчы чоруктуң 3412 субъектизи, азы Тываның сайгырлыкчы чорук ниитилежилгезиниң 47% ол чиигелдени ажыглаан. Үндүрүг онаалдазының бөдүүнчүткен системазындан республика бюджединче 129,3 млн. рубль орулга кирбээн. Патентиде сайгарлыкчыларның боттуг орулга үндүрүүн 16,67 рубль чедир эвээжедип, 500 хире «патентщиктерни» үндүрүгден барык хостаан. Муниципалдыг эрге-чагырганың шиитпири-биле ооң хуузун эвээжеткен. 1,5 муң хире сайгарлыкчылар, азы БОС-туң 19 хуузу чиигелдени алган. 

Регион чазааның пандемия үезинде хыналдаларны түр соксадыр, аренда төлевилеринден хостаар дугайында шиитпирлери немелде дуза болган. Тываның Сайгарлыкчы чорукту деткиир фондузу микрозаймнарга ставканы 0 - 5,5 %.чедир бичелеткен. Ол биче сайгарлыкчы чорук адырында 300 ажыг ажылчын олуттарны арттырып алырынга дузалаан.

Биче болгаш ортумак сайгарлыкчы чорук субъектилериниң дилээн чээлизиниң түңүнге магадылалдыг деткимчени 80 хуу чедир көвүдеткен. Түр када ажылын соксаткан сайгарлыкчылардан аренда тыртпазын дээш, садыг төптериниң база мөөңнеп садар баазаларның коммунал чарыгдалдарынга субсидияларны берген. Ажылчын олуттарны хевээр арттырган сайгарлыкчыларда бир кижиге-ле дээш 12130 рубль хемчээлдиг субсидияларны төлээн. Шак ындыг деткимчени 128 хууда сайгарлыкчы алган. 

Пандемия үезинде биче болгаш ортумак сайгарлыкчы чорук 217,2 млн. рубльди ажылдап алыр турганын республиканың экономика яамызы санаан.