Тываның Баштыңы: Күүсекчи эрге-чагырга чоннуң айтырыгларын шиитпирлээр

Ук шөлчүгешке күрүне болгаш муниципалдыг ачы-дузаның чаңгыс аай порталының баазазы таарыштыр айтырыг-харыыны чорудуп, хомудалдарны сайгарып, бадылаашкынны база хөй-ниити сайгарылгаларын эрттирер. “Удур-дедир харылзааның шөлчүгежин” ажылдадып эгелээри-биле, күүсекчи эрге-чагырга болгаш тус чер бот-башкарылга органнарында хуу кабинеттерни ажыдып, тускай өөредилге эрткен ажылдакчыларны быжыглаан. Ук портал бо чылдың декабрь 1-де албан езузу-биле ажылдап эгелээр-даа болза, күрүне ачы-дузазының порталында бүрүткелдиг кижилер эрге-чагырга органнарынга айтырыгларын киирип болурун сагындыраал. 

Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол, кижилерниң бижик-дыңнадыглары-биле ажылдаары – күүсекчи эрге-чагырга органнарының чугула угланыышкыннарының бирээзи деп онзалап айыткан. Янзы-бүрү айтырыглар, күзээшкиннерин дыңнап, хүлээп, оларга удур харыыны бээри, чүгле айтырыг салган кижиге эвес, а чонга ажыктыг дээрзин демдеглээн. 

“Россияның Президентизи Владимир Путинниң чурттуң субъектилеринге регионнарны эрге-башкарар төптерни ажыдар дээнин үениң негелдези-биле кылдынган чогуур шиитпир деп санаар-дыр мен. Интернет сайзыраан бо үеде социал четкилер, мессенджерлер таварыштыр чондан дыка хөй айтырыглар кээп турар. Эрге-чагырга органнары ону дораан кичээнгейге ап, харыыны дарый берген турарын чедип алыр дээш, кызыдып турар мен. Ынчангаш хүн бүрүде амыдыралдың судалын холга тудуп алган турар дээш, социал четкилерде арынымны ажытканым-даа ол. Бодумнуң онлайн-хүлээп алыышкын арынын база тускайлаан мен. Чаңгыс чер-чурттугларымдан хүннүң-не чүс-чүс айтырыглар кээп турар. Ооң артында кижиниң салым-чолу, амыдыралы, аарышкызы бар. Ынчангаш бодумнуң оралакчыларымны база сайыттарны интернет четкизин ажыглап, хүн бүрүде харылзааже үнүп, кижилерниң айтырыгларын шиитпирлежирин хүлээндирген мен. Дээди албан-дужаалда кижиниң адынга айтырыг кээр болза, ону килдис начальниктериниң деңнелинге эвес, а сайыт азы ведомство удуртукчузу шиитпирлеп, харыысалганы алыр ужурлуг Ниитилел боду биске, эрге-чагырганың төлээлеринге, шиитпирлээр айтырыгларны айтып берип турар. Оларны дыңнап, шиитпирлерни үндүрер херек. Чаа тургустунган шөлчүгештер чон биле эрге-чагырга органнарының удур-дедир харылзаазының шынарын экижидип, кижилерниң дыңнадыгларын, хомудалдарын, күзээшкиннерин чыып, анализтээш, мониторингини кылыр. Чоннуң айтырыглары-биле ажылдаарының шак мындыг чурагайлыг арга-хевири ам-даа калбарып, чаа деңнелче үнер” – деп, Тываның Баштыңы чугаалаан. 

“Чурагайлыг экономика” национал программаның “Чурагайлыг күрүне эргелеп-башкарылгазы” федералдыг төлевилел чорудуу-биле “Удур-дедир харылзааның шөлчүгежи” төлевилелди шенеп боттандырар субъектилер санында Тыва Республика база киргенин сагындыраал. Чаңгыс аай күрүне порталы таварыштыр чондан кирген айтырыгларга харыылаар ажылдакчыларга өөредилге семинарларын эрттирип, белеткээн. Яамылар, ведомстволар, муниципалдыг тургузуглар шөлчүгеш таварыштыр келген айтырыгларынга чедимчелиг тайылбырларны дарый бээр дээш кады демнежип ажылдаар. 

Информастыг политика база чоннуң чагаа-дыңнадыглары-биле ажылдаар департаментиниң дыңнатканы-биле алырга, 2020 чылдың январь 1-ден тура бо хүнге чедир, чондан 103825 дыңнадыглар келген. 2019 чылга деңнээрге 16 катап хөй. Тываның Баштыңынга хууда айтырыгны 4726 кижи киирген. Ажык четкилер таварыштыр кирген дыңнадыглар – 8004. ТР-ниң Баштыңының Вайберде онлайн-хүлээп алыышкынынга 35397 бижиктер келген. А көжүп чоруур хүлээп алыышкында чондан 1384 билдириишкинни хүлээп алган. Вайберде кожууннарның онлайн хүлээп алыышкынынга 52522 дыңнадыг, чагаа, хомудалдар кирген. Эң хөй айтырыглар – чоннуң социал камгалалы (56,8 хуузу), кадык камгалалы болгаш коронавирус (22,4 хуузу), чуртталга-коммунал ажыл-агыйының ачы-дуза чедирилгези база чаагайжыдылгага (22,4 хуузу) хамааржыр.