Тываның Баштыңы ыраккы суурларда туттунуп турар чаа объектилерни хынаан

Шолбан Кара-оол Шуурмак суурнуң чуртакчыларының 29 чыл иштинде манааны Культура одааның ажыдыышкынынга киришкен. Оон дараазында Ак-Эрик суурда чаа школа тудуун боду көргеш, улуг хоорайларда ышкаш тудуг туттунганын демдеглээн. 

«Шуурмактың клувунда танцы-сам, ыры, уран номчулга болгаш чурукчулар каттыжыышкыннары чонга шагда-ла билдингир – деп, Шолбан Кара-оол бодунуң блогунда бижээн. – Ам олар амгы үениң, чырык, чараш культура одаглыг болганынга өөрүүр-дүр мен. Ында игилдиң үнү уянгылыг ойнап, чаштарның хөглүг каткызы үзүктелбээн”. 

Шуурмак суурнуң Культура бажыңында аңгы-аңгы угланыышкынныг 18 клуб каттыжыышкыннарында 235 кижи хаара туттунган. 1980 чылдарда туттунган культура бажыңын өрт чок кылып каан. Ынчангаш клубтуң ажылдакчылары Тес-Хем кожууннуң арга-арыг ажылдакчыларының ниити чуртталга бажыңынга ижеп турганнар. Олар-биле кады Шуурмак сумунуң чагыргазы, почта, көдээ библиотека ажылдакчылары шупту сыңмарлажып ажылдап турганы, ам эрткен үе. 

«Культура» национал төлевилел күүселдези-биле, эрткен чылдың күзүнүнде чаа Культура одааның тудуу эгелээн. Ажы-төлге чугула херек клубту дүрген доозуп алыр дээш, суурнуң чурттакчылары тудугжуларга улуг дузазын көргүскен» - деп, Шолбан Кара-оол шуурмакчыларының күш-ажылын демдеглээн. 

Республиканың удуртукчузу суурда ажыл-ишчи кижилер чурттап турарынче кичээнгейни углаан.

 «Бо суурнуң чону боттарының амыдыралынче улуг кичээнгей хаара тутпайн, чидиг айтырыгларын чугаалаарынга ындыг-ла хөңнү чок деп билир бис. Ынчалза-даа бичии суурларда чаңгыс чер-чурттугларывыстың хереглелдерин билген турар ужурлуг бис» – деп, Шолбан Кара-оол түңнелди үндүрген. 

Моолдуң күрүне кызыгаарынга чедир 18 километр черде чыдар, ыраккы Ак-Эрик суурга Тываның Баштыңы база четкен. Хоорайга безин хаая таваржыр, 176 олутка санаан, спорт залдыг чаа школа тудуу мында адакталып турар. 

«Көшкүн амыдыралдың ужуу ам-даа артып каан бо черлерде, тус черниң чонунуң чугаазы-биле алырга, улуг, чаа школаны көөрге, түрлүг» – деп, Шолбан Кара-оол демдеглээн. 

Ак-Эрик суурнуң чаа школа тудуунда тудуп-эптээр кол ажылдар доозулган. Школа тудуу амгы үеде 98% белен. Ам ында бордюр даштарын эптеп, линолеумну чадып, чаданы облицовкалаар ажылдар кидин-түлүк. Мебель аймаан болгаш дериг-херекселдерни объектиде эккеп дүжүрген. Ак-Эрик школазында эккелген дериг-херекселдер сөөлгү үении дээрзин Тываның Баштыңы онзалап демдеглээн. «Ак-эрикчилерниң школазы элээн каш чыл бурунгаар өрттенип каан болгаш, чаа школаны дыка манап турарлар” – деп, Шолбан Кара-оол чугаалаан. 

Школада 11 өөредилге кабинеттери, улуг болгаш спорт залдар, столовая, библиотека, эмчи кабинеди, уруглар болгаш оолдарга технология кабинеттери тус-тузунда аңгылаттынган, математика биле информатика кабинеттерин чурагайлыг өөредилге хүрээлелиниң шимелдези-биле эде дерээн. Ынчап кээрге, шупту класстар чаңгыс ээлчегге өөренир аргалыг.

 «2016 чылда Ак-Эрикке сыдым байырлалынга чорааш, тус черниң оолдарының эр мөзү-бүдүштүүн, сыдым өрүп турда өөренгенин, эптиин кайгаан мен. Ынчан чаа школаны туттуруп бээрин аазаан кижи мен” – деп, Шолбан Кара-оол сактыышкынны кылган. Республиканың удуртукчузу мурнуу чүктүң шупту кожууннарының аныяк малчыннарын өөредир чер бо школа апаар боор деп чугаалаан. «Бир эвес ынчап баар чүве болза, школага республика деңнелин тыпсып, школа-интернатты белеткээр байдалдарны тургузар апаар бис –деп, Шолбан Кара-оол демдеглээн. – Арыг-силиг болгаш аянныг чараш байдалды тургузар талазы-биле, эр-хей-дирлер». 

Республиканың удуртукчузу Тес-Хем кожуунун эргип чорааш, ыраккы суурларже чедер оруктарда көвүрүглерниң байдалынче кичээнгейни углаан. Шуурмак суурнуң чурттакчылары эрткен чылын суг үерлээшкининиң үезинде көвүрүүн ышкындырып алган турганнар, ам көвүрүг тудуунуң айтырыы шиитпирлеттинерин Тываның Баштыңы дыңнаткан. «490 муң рубльди тускайлап бээр бис – деп, Шолбан Кара-оол чугаалааш, – Ыяш көвүрүгнү катап тудуп алыр” – деп, дыңнаткан. 

Тываның Баштыңы Ак-Эрик суурнуң ол айтыырынче кичээнгейни күштелдирерин чугаалаан. «Чоннуң дилээ-биле суурже кирер орукта көвүрүгнү чаартыр арганы тывар бис. А кожуун чагыргазы ол оруктуң чаагайжыдылгазын холга алыр” – деп, Шолбан Кара-оол айыткан.

 Тываның Баштыңы ыраккы суурларже үнүп чорааш, кайда-даа мал-маган көвүдээнин бодунуң блогунда онзалап айыткан. «Ооң мурнунда Моолга ону эскерер-ле чүве. Ам бистиң республикада ону көрүп чоруурга, онза-дыр” - деп, Шолбан Кара-оол бижээн.