Республика девискээринде мал оолдаашкыны

 - көдээ ажыл-агый бүдүрүлгелериниң – 223, азы ниити санның 7,1%; 

- тараачын-арат ажыл-агыйларының – 954, азы 30,4%, ооң санында “Аныяк өг-бүлеге кыштаг” төлевилел киржикчилериниң – 416 кыштаа, азы 43,6% ; 

- көдээ ажыл-агый бүдүрүлге кооперативтериниң (биче) – 223 кыштаг, азы 7,1%; 

- хууда дузалал ажыл-агыйларының (чурттакчы чоннуң) – 1734 кыштаг, азы ниити кыштагларның 55,3%. 

Чедери берге черлерде 710 (24 %) кыштаглар бар. 3134 малчын кыштагларның 2770-инче оруктарын аштап, үстүрген. Бай-Тайгада (152 кыштагже), Тере-Хөлде (119) база Тожуда (73) - ниитизи-биле арткан 364 кыштагже аар техника, бураннар, иви азы аът-биле аргыжып чедип турар. Бай-Тайга кожуунда 289 кыштагның 137-зинче орукта аштаан, а 9 кыштагже чедери бергедээн (чүгле ЗИЛ-131, ГАЗ-66 маркалыг машиналар-биле чедип болур), а 114 кыштагже оруктар шуут чок: Кара-Хөлде - 102, Бай-Талда - 10, Кызыл-Дагда -2.

Республиканың муниципалдыг тургузуглар чагыргалары малчын турлагларже оруктарын аштап арыглаарынга 77 техниканы (53 МТЗ, 6 грейдер, 7 чүдүрүкчүлер, 5 ЗИЛ-131, 2 ГАЗ-66, 4 КАМАЗ) хаара туткан. Малчын аалдарже оруктар аштаарынга 16 тонна кывар-чаар материалдар садып алырынга 768,0 муң рубльди тускайлаан. 

Республикада 115 санныг далбый тырттар херексел бар. Марттың 16-дан 20-ге чедир Чеди-Хөл кожуунда 2 малчын турлагже оруктарны тырткан. Бай-Тайга кожуунда 6 малчын турлагларның одарларын далбыйлаан. 

Мал оолдаашкыны. Кожууннарның көдээ ажыл-агый эргелелдериниң берген медээлери-биле алырга, 487029 баш анай-хураган алыр план бо хүнде 25 хуу чедип, малдың 122353 баш санныг чаш төлү камгалаттынган. Чоннуң хуу малындан 217428 баш анай-хураган алыр план 31 хуу чедип, 67592 башты алган. Тараачын арат ажыл-агыйлары – 40000 баш чаш төлдү ап, планын 24% чедирген (163407 башты алыр). КБК-лар (биче) – 12372 баш анай-хураганны алган, планның 20% (62469 башты алыр). Көдээ бүдүрүлгелер малдың 43724 баш чаш төлүн алыр планын амдыызында 2 хуу күүседип, 2389 башты алган. 

Дараазында кожууннарда мал оолдаашкыны кидин түлүк: Тес-Хем – 19605 башты камгалап алган, планның 71% (27448 баш), Сүт-Хөл – 19500 баш, азы планның 37% (52214 баш алыр), Барыын-Хемчик – 17153 баш, азы планның 48% (планда 36097 баш), Өвүр – 13931 баш, азы планның 23% (60946 баш), Чөөн-Хемчик – 12465 баш, азы планның 29% (42543 башты алыр). 

2016-2019 чылдарда «Аныяк өг-бүлеге кыштаг» төлевилелдиң киржикчилери 55172 баш төрүүр хойдан 9274 баш хураганны алган, 44138 баш хураган алыр планын амдыызында 21 хуу күүсеткен, ооң иштинде: 

- 2016 чылдың киржикчилери – 10098 баш хураган алыр планы 22 хуу чедип, амдыызында 1978 башты камгалап алган; 

- 2017 чылдың киржикчилери – 6999 башты алыр планныг, ам оозун 22 хуу чедирип, 1559 башты алган; 

- 2018 чылдың киржикчилери – 16160 баш хураган алыр планын 26 хуу чедирип, 4276 башты камгалап алган; 

- 2019 чылдың киржикчилери – 10880 баш хураган алыр планын 13 чедирип, амдыызында 1461 баш чаш хураганнарны алган. 

Малдың чаш төлүн онча камгалап алырынга дараазында кожууннар шылгарап турар: Барыын-Хемчик – 3586 баш хураган алыр планын 75 хуу чедирип 2693 башты алган, Таңды – 1574 башты алган, планының 80% (1956 баш), Тес-Хем– 1277 баш, планның 33% (3860 баш) база Сүт-Хөл – 1200 баш, планның 42% (2842 башты алыр). 

Бода мал оолдаашкыны. План-биле 61030 баш бызааларны алыр болза, бо хүнде 6567 баш чаш төлдү ап, планны 11 хуу чедирип алган. Хуу сектор 45545 баш бызаа алыр планын 11 хуу чедирип, бо хүнде 5171 баш бызааны алган. ТАА – 1013 башты алган, планның 10% (9827 баш), КБК (биче) – 321 башты алган, азы 4101 баш бызаа алыр планның 8%, көдээ бүдүрүлгелер –1557 баш чаш бызаа алыр планын 4 хуу чедирип, амдыызында чүгле 62 башты алган. 

Дараазында кожууннар эң хөй бызааларлыг: Барыын-Хемчик – 1426 баш (4272 баш бызаа алыр планның 33 хуузу), Улуг-Хем – 743 баш (3848 баш бызаа алыр планның 19 хуузу), Чөөн-Хемчик – 689 баш (5737 баш бызаа алыр планның 12 хуузу), Бии-Хем – 626 баш (3553 баш бызаа алыр планның 18 хуузу). 

Мал чеминиң курлавыры. 2020 чылдың март 20-ниң байдалы-биле алырга, республикада ниити белеткээн мал чеминиң 22 хуузу, азы 54170 тонна сиген арткан: саваң – 333 тонна, сенаж – 470 тонна, мал чиир тараа – 601 тонна. Мал чылгаар 374 тонна дус бар.

Республиканың чурттакчы чонунга садар дараазында курлавыр бар: – 423 тонна сиген-ширбиил (Өвүр кожуунда – 180 т, Бии-Хемде – 90 т, Улуг-Хемде – 135 т база Сүт-Хөлде – 18 т); – 140 тонна саваң (Чаа-Хөл кожуунда) база 168 тонна сула (Чаа-Хөл биле Таңдыда 50-50 тонна, Сүт-Хөлде – 53 тонна, Кызыл кожуунда – 15 тонна); – 70 тонна арбай (Чаа-Хөлде – 30, Таңдыда - 40 т) - 40 тонна оодурба (Сүт-Хөл кожуун). 

Сакман ажылы. Бюджет организацияларындан – 13, өөредилге черлеринден – 152, кожууннарның чонну ажылга хаара тудар төптери таварыштыр – 399, малчыннарның төрелдеринден 1256, азы шупту 1820 кижини сакман ажылдарынче хаара туткан. Сүт-Хөл кожууннуң ажыл-агыйларында – 423, Бай-Тайга кожуунда – 249, Эрзин кожуунда – 200, Чеди-Хөл кожуунда – 191 кижи сакманчылап турар. 

Ортумак болгаш дээди өөредилге черлеринден, чонну ажылга хаара тудар төптер таварыштыр сакман ажылынче чонну хаара тудар ажылдар дараазында кожууннарда кошкак: Танды (30 кижи), Улуг-Хем (25 кижи), Кызыл кожуунда (29). 

Каа-Хем, Бии-Хем база Тожу кожууннарда ол талазы-биле ажылдар чорбайн турар.