Тываның VIII Камбы-Ламазы Джамбел Лодой дүжүлгезинде саадаан

Аңаа Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оол, ТР-ниң Дээди Хуралының даргазының оралакчызы И. Бадыргы, Хөй-ниити палатазының даргазы А. Дамба-Хуурак, орус православ чүдүлге төвүнүң, хамнар ниитилелдерниң төлээлери база кожууннарындан даа-ламалар, хуурактар, кожа-хелбээ регионнарның, Моолдуң хүрээлеринден чалаткан лама-башкылар болгаш чүдүкчү чон езулалга кээп киришкен. 

Лама башкыларның улуг номналының адаа-биле, Тыва Республиканың VIII Камбы-Ламазынга чаа соңгуткан Джамбел Лодойга шажын эрге-чагыргазының кол эдилелдери – дээди дужаалдың оваайдай бөргүн, таңмазын, Будда бурганның овур-хевирин, биче хемчээлдиг субурган база мандаланы дамчытканы-биле ёзулал эгелээн. 

Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оол чаа соңгуткан Тываның Камбы-Ламазынга чон ортузунга Оожургал, Чырыткы болгаш Идегелди оттурарынче угланган ажылдарны чорударын күзээн. 

“Хүндүлүг, Тыва Республиканың чаа соңгуткан Камбы-Ламазы Лодой башкы, чүдүкчү чон. Бо хүн Тывавыста онза төөгүлүг хүн болуп турар. Ада-өгбелеривистиң өөренип, сагып, чүдүп чорааны сарыг шажынның база бир сайзырал чадазынче депшип үнүп турар хүнү деп санап тур мен. Ол дээш Тыва Республиканың VIII-ки Камбы-Ламазының дүжүлгеже саадаар ёзулалын таварыштыр болган хемчегге келген чонну болгаш ниити Тываның сарыг шажын чүдүкчүлеринге Тыва Чазактың өмүнээзинден байырымны чедирип тур мен! Чаа Камбы-Лама соңгударга чаа-чаа сорулгаларны, шажын-чүдүлгениң сайзыралын, чаа бүзүрелди болгаш идегелди холбап чоруур бис. Катап бодараан шажынывысты удуртуп башкарарынче сески камбы-ламаныны дүжүлдеже саадар езузалда киржип турар бис. Анаа ады Сат Апыш-оол Шууракайевич, шажынчы ады Джампел Лодой башкы ооң мурнунда база бо дүжүлгеже соңгудуп чораанын билир бис. Ынчангаш, арга-дуржулгазын, эртем-билиин, эчис-күзелин шажынны сайзырадырынче углаан аңгы-аңгы күженишкинерин, ажылды ам-даа бурунгаарладыр дээрзинге бүзүрелим улуг. Чаа Камбы-Лама Эргелели-биле соңгулда соонда ужуражып тургаш, кады ажылдажылга дугайында дугурушкан бис. 

Шажын-чүдүлге дээрге, чоннуң сагыш-сеткилиниң айтырыы. Чоннуң сеткилинден шилип алганы, ыдыктап чоруур эртинези-дир. Чүдүкчү чон-даа, Будда бурганның өөредиин шилип алган лама-башкылар-даа ону ынчаар үнелеп билир болза эки. Чүге дээрге, кижи бүрүзүнүң салгалында улуг эртемниг лама-башкылар чораан. Мээң ызыгуурумда кырган-ачам база улуг лама-башкы чораанынга чоргаарланып чоруур кижи мен. Совет эрге-чагырга үезинде угаанныг башкыларывыс, шажын-чүдүлгевис, хүрээ-хииттеривис кандыг бергелерге таваржып чораанын шупту билир бис. Ол ам төөгүде арткан. Хоругдал үезинде-даа чон бодунуң ыдыктыг шажынын салбаан, бүдүү чүдүп тейлеп чораан кижилер хөй. Кижилерниң сеткил-сагыжының ханызында, чүрээнде, хүрээлерниң оду хып чораанындан, шажынывыс катап эглип келген деп санап чоруур кижи мен. Ынчангаш черле шажынывыска хумагалыг болуп көрээлиңер. Кижилерниң сагыш-сеткилинге Оожургалды, Чырыткыны болгаш Идегелди оттурарынче улуг ажылды углаары чугула. 

Чаа соңгуттурган Камбы-лама эргелели бодунуң ажылын чаа көрүш-биле эгелээринге ынанып тур мен. А бистер, эрге-чагырга кажанда-даа кады ажылдаарынга кезээде белен бис. Эрге-чагырга Чырыткылыг Далай-Лама башкывыстың төлевилелин айызап, тудуун эгелээринге боттуг дузазын каткан. Улуг хүрээвистиң тудуун 2021 чылда доозарынче угланган улуг ажылдарны кылып чоргузуп турарын илеткээн мен, ону база катап бадыткап чугаалап каайн. Ону шалыпкын доозарынга бистерге дем херек. 

Шажын биле эрге-чагырга, чонувустуң чаңгым демин быжыглаар дээш, кады ажылдаарынче кыйгырып тур мен. Силерниң-даа, бистиң-даа чонувус чаңгыс, бүгү делегейде нептереңгей шажынның сорукчулары-дыр. Ону черле ылгап болбас. Бурганның өөредиин нептередир дээш шилип алган эртеминиңерни төлептиг бедик эдилээрин күзээр-дир мен. Будданың Үш ыдыктыг эртинелери силерни камгалап-ла чорзун!”. 

Тываның VIII Камбы-Ламазы Джамбел Лодой улуг дүжүлгеге саадап тура, сеткилиниң ханызындан бодунуң даңгыраан чыылганнарның мурнунга берген. Тываның Камбы-лама эргелелиниң лама башкылары ыдыктыг тыва чуртувуста өгбелеривистиң кадагалап арттырып берген өндүр шажынын сайзырадып нептередиринге, Будда башкының өөредиин уламчылаарынга, аңгы-аңгы чүдүлгелиг чоннар аразында билчилгелиг чоруурунга , чон – чазак - шажын үш ожук дег демниг ажылдап чоруурунга үлүүн киирерин аазадым. Амылыглар аас-кежиктиг-ле болзун!” – деп, ол йөрээген. 

Тайылбыр: 

Лодой Джамбел башкы, 2019 чылдың чылдың ноябрь 29-та сарыг шажынның 93 ламаларының чажыт бадылаашкыны-биле, 6 кордакчының аразындан Тыва Республиканың сески Камбы-ламазы кылдыр соңгуткан. 1992 чылда Соднам башкының удуртулгазы-биле шажын билиинге өөренип, шажынчы оруу эгелээн. 1993 чылдан 1996 чылга чедир Санкт-Петербург хоорайда “Гунзэчойнэй” хүрээзинге хуурактап, өөредилгезин уламчылаан. 1996 чылдан 2005 чылдарда Индияда Дрепунг Гоманг буддийжи хүрээге шажын эртемин чедип алган. 2005-2010 чылдарда Тыва Республиканың дөрткү Камбы-Ламазы бооп Тывага шажынны сайзырадырга үлүүн киирген. 2010-2019 чылдада Чөөн-Хемчик кожуунда Үстүү-Хүрээге Ширээти-ламаның дузалакчызы бооп ажылдаан. 2019 чылдың декабрь 19-та Тываның VIII Камбы-Ламазы дүжүлгеде саадаан.