Тываның Баштыңы: чурттар аразының ужудуушкунунга «Кызыл» аэропорту ажык

 Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол ооң дугайында социал четкилерде дыңнаткан. «Аазааш - кылдым. Чурттар аразынга ужударынга «Кызыл» аэропорту ажыттынган. Дмитрий Анатольевич ооң дугайында айтыышкынга атты салган. Амдыызында ол херек апарган үелерде ажылдаар. Тываны таварты чурттар аразының маршруттар саны немежип эгелээрге, ол доктаамал чурумче шилчиир. Бистиң аэропортувуста кызыгаар пунктузу хөй талалыг статус-биле ажылын эгелээрге, чүгле кожавыс моолдар эвес, а өске чурттарның хамаатылары-биле ужуп турар апаар” – деп, ында бижээн.  

Республиканың чазаа Тываны таварты чурттар аразының ужудуушкунун организастаар деп саналды шагда-ла киирген. Шолбан Кара-оол аэропортту хоозуралдан камгалап, 2015 чылдан эгелеп аэропорт комплекизин бүрүнү-биле чаарткан соонда, ол саналды боттандырып шыдаан. Аэропорттуң оран-савазын 3 чыл иштинде бүрүнү-биле чаартырынга 3 млрд. рубльди чарыгдаан. Чаартылга ажылдарының соонда ужудуп-хондурар шөлдү 3 км-ге узаткан, чер кырының албаннарын база күжүн чаарткан, аэропорт кандыг-даа хемчээлдиг самолеттарны хүлээп алыр аргалыг апарган. 

Аэропорттуң хандырылгазында ужудуушкуннарны дөрт угже калбартыр. Пекин база Урумчу (КУР), Улан-Батор база Улангом (Моол) биле Тываның найысылалының аразынга агаар аргыжылгазын тургузар дугайында Кыдаттың болгаш Моолдуң эрге-чагыргалары-биле баш бурунгаар дугуржулгалар бар.  

Тываже делегей рейстерин ажыдыптарга, пассажирлерниң аргыжылгазы амгы үеде 33,7 муң кижи турганындан, 2030 чылда 249,3 муң кижи чедип, 7,4 катап көвүдээр ужурлуг. Ук төлевилел регионнуң социал-экономиктиг хөгжүлдезинге улуг салдарны чедирер. ТР-ниң Экономика яамызының санап турары-биле алырга, делегей аргыжылгазын ажыдыптарга, чурттакчы чоннуң ужудары бир кижиге онааштыр 0,11 чедип (РФ-те – 0,64), азы чеди катап көвүдээр.  

Чаартылганың эки талазы - Тывада бизнес ажылынга таарымчалыг байдалдар тургустунуп, республикаже инвестиция салыышкыны улгадып, туризм сайзаралы шапкынчып, чаа ажылчын олуттар тургустунар. Ажыл чоктарның саны ийи катап эвээжеп, чурттакчы чоннуң орулгазы көвүдеп, амыдыраарының кудуку хемчээлинден эвээш шалыңныг кижилерниң саны кызырлыр деп, экономистер санаан.