Тываның Баштыңы республиканың социал-экономиктиг хөгжүлде планының талазы-биле хуралдың белеткелинде

Россия Чазааның даргазы Дмитрий Медведев Красноярскиге Шолбан Кара-оол-биле ужурашкаш, Чазактың хуралын белеткээр даалганы аппаратка берген. Ынчан Тываның Баштыңы РФ-тиң Чаазаның 2015 чылдың апрель 17-де № 678-р айтыышкыны-биле хүлээп алганы регионну хөгжүдер талазы-биле шиитпирлерни чогумчудар дилегни кылган.

Тываның социал-экономиктиг хөгжүлдезинче угланган хемчеглер планын ол документ-биле бадылаанын сагындыраал. Шолбан Кара-оол ында айыттынган хемчеглерниң дыка хөйү күүсеттингенин демдеглээн. Оларның санында – аэропорттуң ниити чаартылгазы, мал ажыл-агыйын хөгжүдер хемчеглер, уруглар садтарын, харылзааның удазын-оптиктиг шугумун, чырык дээрбээн тудары дээн ышкаш, ажыглалда кирген объектилер бар.  

Ындыг болзажок, республикадан хамаарышпас чамдык айтырыгларның күүселдези ам-даа саадавышаан. Оларны катап эгелеп, уламчылаарда, Россияның Чазаандан база федералдыг ведомстволардан немелде хемчеглер негеттинип турар. Ынчангаш Тывага хамаарышкан чаа хурал ол темага тураскааттынган болур.  

Немелде күжениишкиннер болгаш курлавырлар хереглеттинип турар төлевилелдер аразында - Кызыл – Курагино демир-орук тудуу, Каа-Хем суурда культура-спорт комплекизин доозары, кол автооруктарны тудуп, чаартыры, регионнуң энергосистемазын ам-даа хөгжүдери, кызыгаар эрттирилге пунктуларын хөй талалыг кылдыр эде чаартыры дээш, өске-даа хемчеглер бар. 

«Чаа шиитпир кезээде немелде чүткүлдү берип, бурунгаар идигни бээр боор чүве. Тывавыстың бурунгаарлаашкынынга, чаагай чоруунга база чечектелиишкининге шиитпирлиг базымны бээринге идегеп турар мен. Бистиң республиканың хөгжүлдезинге тускай аргалар херек, өске регионнар-биле бисти деңнеп болбас дээн мээң барымдаалыг тайылбырымны билиишкин-биле хүлээп, деткииринге идегеп тур мен» - деп, Шолбан Кара-оол Тываның талазы-биле хуралдың белеткел ажылының дугайында бодунуң бодалын интернет четкизинде арынынга үлешкен. 

Бо хонуктарда чазак даргазының оралакчызы Виталий Мутконуң деңнелинге, РФ-тиң Чазааның 2015 чылдың апрель 17-де № 678 айтыышкыны-биле бадылаан хемчеглер планын күүсеткениниң түңнелдерин үндүрген хурал болур. Ооң түңнелдери-биле Тываның социал-экономиктиг хөгжүлде айтырыгларының талазы-биле чазактың чаа хуралының өзек айтырыын тургузар. 

Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол республиканың социал-экономиктиг хөгжүлде айтырыгларын ындыг бедик деңнелде сайгарып көөр арганы бергени дээш өөрүп турарын демдеглээн. Регионнуң-даа, федералдыг чазактың-даа Тывада амыдыралдың кудуку деңнелинче сагыш човаашкыны, хуралды чыыр чылдагаан болган. «

Республиканың чазаа ядыы-түреңги чоруктуң деңнели бисте бедик дээрзин кажан-даа чажырбайн чораан. 1990 чылдарда база ийи муң чылдар эгезинде, республиканың чурттакчы чонунуң 80 хире хуузу ядыы турган. 2009 чылда чоннуң амыдырап-чурттаарының кудуку хемчээлинден эвээш орулгалыг кезээн 27 хуу чедир кызырып шыдаан бис, ооң соонда чылдарда ол көргүзүг база катап өзүп эгелээн. Регионда ядыы-түреңги чоруктуң көвүдээринге салдарлыг чылдагааннар хөй, экономиктиг сайзыралдың инфраструктура кызыгаарлаашкындан демографтыг онзагайларга чедир. Ол чылдагааннарны шуптузун көөр апаар. Республиканың Чазаа ийи улуг адыр-биле ол айтырыгларны шиитпирлеп болурун айыткан: экономиканың боттуг секторун хөгжүдер база амыдырал-чуртталганың шынарын бедидер» - деп, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол чугаалаан.