Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Тываның Баштыңы өрт айыылындан когараан хөй ажы-төлдүг өг-бүлени деткиир болган

Тываның Баштыңы өрт айыылындан когараан хөй ажы-төлдүг өг-бүлени деткиир болган 10.01.2019
2019 чылдың январь 1-де, 2 шак 05 минута турда, Кызыл кожууннуң 8 дугаарлыг өрт кезээнге, Баян-Кол суурда Нурсат Тулуш кудумчунуң, 10 дугаар бажыңының 2-ги квартиразында өрт үнген дугайында дыңнадыг кирген. Ийи аал чурттаар бажың төндүр хып каан. 
Ол-ла бажыңның 1-ги квартиразында назылап кыраан чаңгыс кижи чурттап турар. Өрт үезинде ол уруунуң бажыңынга турган. 
Нурсат Тулуш, 10-гу бажың, 2-ги квартира деп адресте, 1985 чылда төрүттүнген, хөй ажы-төлдүг Чадамба Долаана Байыровна чурттап турар. Ол 2017 чылда «Чемгерикчи инек малым» төлевилелдиң киржикчизи, 2018 чылдың ноябрьда өөнүң ээзин чидирген. Баян-Кол ортумак школазының орус дыл болгаш литература башкызы амгы үеде дакпырлыг, узун шөлээде.
 Өрт үезинде бажыңга 8 кижи турган: бажың ээзиниң пенсионер ада-иези - РФ-тиң алдарлыг башкылары, 2-ги бөлүктүң инвалиди, 1948 чылда төрүттүнген Чадамба Байыр-оол Доржуевич, ооң өөнүң ишти – 1-ги бөлүктүң инвалиди, 1950 чылда төрүттүнген Чадамба Надежда Владимировна, 14, 12, 10, 8 база 3 харлыг бичии уруглар. 
Өрт үезинде когараан кижи чок. Бо өг-бүле амгы үеде Каа-Хем суурда кады төрээн угбазының бажыңында турар.  
Ток удазыннары каттыжа бергеш, өрт өөскени билдинген. Баштай бажыңның верандазы хып эгелээн. Кижилер дүнекиниң 1 шак үезинде удуп чыдып алган. Бажыңның удур кожалары от чалбыышталып турарын көрүп кааш, бажың ээзин оттурупкан. Өг-бүле серемчилелдиг кожалар база дидим камгалакчылар ачызында, документилер болгаш чылыг идик-хевин ап четтикпээн-даа болза, соңгадан үнүп, камгаланган.  
Кызыл кожуун чагыргазы ол болуушкунга хамаарыштыр оперативтиг штабты тургускан. Өг-бүлеге аъш-чем болгаш чылыг идик-хеп-биле дузалаан. Документилерин кылдырып алгыжеге, өг-бүле угбазының бажыңынга чурттаар. Кызыл кожуун чагыргазы документилерни катап кылдырар ажылдарда дузалажып турар. 
2019 чылдың январь 8-тиң хүнүнге чедир 5 уругнуң төрүттүнген дугайында херечилелдерин, ашааның «кара» херечилелин база бадылашкан дугайында бижиин катап кылдырткан. ТР-ниң Кызыл кожуун чагыргазы-биле миграция албаны РФ-тиң хамаатызының паспортун дарый катап тургузар дугайында дугуржулганы кылган. 
Кызыл кожуун чагыргазы оон аңгыда өг-бүлениң кежигүн санынга 10 муң рубль хемчээлдиг дузаламчы акшаны бээрин шиитпирлээн. 
Россияның Ажаалга банкызында агар санда чурттакчы чон акша дузаламчызын чыып турар.
 Кызыл кожууннуң өөредилге эргелели база «Кызыл кожууннуң өг-бүлеге болгаш уругларга социал дуза төвү» ТР-ниң КБА-да хөй ажы-төлдүг когараан өг-бүлеге дуза чыыр пунктуну организастаан.  
Баян-Кол суму чагырга даргазының оралакчызы Л.К Ховалыгның удуртканы администартивтиг комиссия суур школазының коллективин чыып, тус черниң чурттакчыларын дуза чыырынче кыйгырган. Когараан өг-бүлениң азыраан малы онча-менди.
 «Баян-Кол суурдан башкы Долаана Чадамба чеже-даа аныяк болза, хөй ажы-төлдүг ие, дыка шыдамык кижи – деп, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол когараан кижилер-биле ужуражылгазының соонда бижээн. – Сөөлгү ийи айда дыка улуг когаралдарга таварышкан! Өөнүң ээзи чок апарган, беш уруу-биле чааскаан арткан, ам удавас алды дугаарын чиигээр. Ада-иезиниң назы-хары дөгээн, олар ийилээ Россияның алдарлыг башкылары. Чаа чыл дүнезинде база бир хай-халап келген - үрелик удазыннардан бажыңы өрттенип каан. Өг-бүлениң сагыш-сеткилин үлежир дээш, анаа-ла ужураштым. Улай-улай ындыг улуг чидириглерге таваржы бергеш, Долаана Байыровна ышкаш чеже-даа туттунуп турза, дөмей-ле чылыг-чымчак сөстерни, хол сунуп чедип кээр дузаны хереглей бээри чугаажок. Шыдаар-шыдавас-даа болза, чаш төлдү бодааш, ам эки туттунар апаар. А бис, бажыңны тударын, ажы-төлдү бут кырынга тургусчур дээш, дузалажыр аргазын черле тыптар бис. Оларны кагбас бис. Өрт айыыл-халавындан улуг өг-бүлени камгалап каан кижилерге четтиргеним илереттим. Эртип бар чыткан оолдар көрүп кааш, улуг дузазын көргүскенин чугааладылар. Ажы-төлдү, кырганнарны соңга таварыштыр үндүрүп алганнар. Кончуг соокта кожалары чанынга чурттадып алган. Боттарының амы-тынын бодавайн, хып турган бажыңдан бүдүн өг-бүлени камгалап каан оолдарның ат-сывын тып бээрин диледим. Оларны шаңнаар кылдыр дилегни албан киирер мен».

Возврат к списку