«Сибирь дугуржулгазы» Кыдатче транспорт коридорун тургузарын саналдаан

МАСС даргазы, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң дыңнатканы-биле алырга, Сибирь федералдыг округдуң кызыгаар чоогунуң пунктуларында административтиг шаптараазыннарны ап кааптары-биле холбашкан шупту эгелекчи саналдарны «Делегей кооперациязы болгаш экспорт» национал төлевилелче киирер кылдыр, Россияның Үлетпүр-садыг, Көдээ ажыл-агый, Траспорт яамыларынче дамчыдар.  

«Сөөлгү чылдарда кызыгаар чоогунуң садыглаашкынын калбартыр дугайында эвээш эвес дугуржулгаларны чарган-даа болза, кызыгаар чоогунуң ажыл чурумун доктааткан 2001 чылдың документилери амдыгаа дээр кол болуп артпышаан. Россия биле Моолдуң аразында виза чок чурумну кииргени, ийи чурттуң аразында пассажирлер аргыштырылгазын 4 катап көвүдеткен, а бир эвес, «Енисей бриллиантызы» деп адаарывыс «Хандагайты» кызыгаар пунктузунда административтиг шаптараазыннарны ап кааптар болза, бараан саарылгазы 2-2,5 катап улгадыр» – деп, Тываның Чазааның Даргазының оралакчызы Александр Брокерт МАСС Чөвүлелинде чугаалаан.  

«Сибирь дугуржулгазы» регионнар аразының ассоциация чөвүлели «Енисей» Р-257 федералдыг орукту чогуур байдалче киирип, орук чоогунуң ачы-дуза объектилерин тудуп, кызыгаарлар аразының автомобиль транспорт коридорун тудар «Красноярск – Абакан – Кызыл – Хандагайты – Улангом (Моолдуң Увсанур аймак) – Ховд (Моолдуң Ховд аймак) – Урумчи (Кыдаттың Синьцзян-Уйгур автономнуг можу)» төлевилелди белеткээрин сүмелээн. «Сибирь дугуржулгазы» регионнар аразының ассоциациязының «Кызыгаарлар аразында коридорнуң Сибирь экспорт-угланыышкынын сайзырадыры» регионнар аразының программазынче ол саналдарның шуптузун киирер.  

Күрүнениң хыналда органнарының кызыгаар пунктуларының дериг-херекселинге болгаш техниктиг чепсеглээшкининге негелделерни шеглээринден аңгыда, Сибирь Федералдыг округда Россия Федерациязының күрүне кызыгаарын эртер эрттирилге пунктуларынга мал болгаш үнүш, ус-тывыш продукцияларын даштыкыже үндүр садарынга санитарлыг хыналда кылыр чогуур инфраструктураны тударын Тыва саналдаан. 

«Красноярскидан сайгарлыкчы Даг-Алтайда «Ташанта» российжи-моол контроль-эрттирилге пунтузунга чедир 1727 км, а Кяхтага чедир– 2710 км орукту эртер. Бир эвес күрүне кызыгаарында «Хандагайты» пунктузунга мөөңнеп-хандырар азы мөөңнеп-үлээр төптү тудуптар болза, краснояржылар орукка чоруурун 600 ажыг километрге кызырып алыр аргалыг апаар» – деп, регионнар аразының ассоциация даргазы, Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оол демдеглээн. 

Тываның Баштыңы транспорт-логистика системазын хөгжүдер айтырыгларның чугулазын эксперттер-даа, регионнарның удуртукчулары-даа демдеглээнин айыткан. Делегей рыногунче, ылаңгыя Азия-Оожум океан регионунуң чурттарынче алызында «экспорттаарынга» Сибирь регионнарының иштики курлавырын ажыдар чугула байдалдар – демир-оруктар, автомагистральдар, авиа-аргыжылга дыка херегин бодалдар дүүшпейн-даа баар болза, шупту билип турар. Ынчангаш «Сибирь дугуржулгазы» регионнар аразының ассоциациязы чаңгыс сонуургалдарны болгаш шиитпирлерни шимчедиринге күчүлүг күш апаар. Амгы үеде Сибирьниң бүгү-российжи экспортта үлүү чүгле 9 хуу хире.

«Сибирь дугуржулгазы» регионнар аразының ассоциациязының чөвүлел хуралы элээн чымыштыг, харын-даа «изиг» болду. Сибирьжи аажы-чаң ындыг. Сибирьниң регион бүрүзү боттары онзагайлыг, ажыктыг чүүлдерлиг: индустриалдыг Красноярск край, шахтержу Кузбасс, аъштыг-чемниг Алтай, аграр-үлетпүрлүг Омск, эртем-технологтуг Новосибирск биле Томск, эко-оазистер Тыва биле Хакасия, кайгамчыктыг Байкал регионнары. Сибирь деп алдарлыг атты эдилеп чоруур улуг регионувустуң күжү болгаш байлаа – бистиң хөй янзылыывыста. Ынчангаш бөгүн «Сибирь дугуржулгазында» Тываны даргалап чоруур кижиниң бирги база кол бодалы – регионнар аразының каттыжыышкыны база инфраструктура демнежилгези-биле регионнарывыстың арга-шыдалдарын кезээде немеп база «чедир тударында» - деп, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол бодунуң блогунда бижээн.