Тывада Улуг-Хемни кежир көвүрүг адааның хос черин эптеп чыыры эгелээн

Эрткен чылдың күстен бээр, көвүрүгнүң үш чөленгиижин туткан. Хемниң солагай талазындан ол чөленгииштерде каш тонна аар демир тургузугну салып эгелээн. Тудугжуларның чедиишкин оштаар езу-чаңчылы езугаар, Шолбан Кара-оол көвүрүг тургузуунуң адаанга чоосту салгаш, «Восток» КХН-ниң бригадазынга ажылы дүрген болгаш чедиишкинниг доостурун күзээн. 

«Төөгүлүг болуушкун болду эштер. Оң талакы микрорайон талазынче Улуг-Хемни кежир чаа коммунал көвүрүгнүң хос черин эптеп чыыр ажыл эгелээн. Ажыл аажок нарын, орукчулар хей-аъттыг болгаш тура-соруктуг ажылдап турар. Хоорайжыларга он-он чылдарда төлептиг бараан болур болгаш, оларның чуртталгазында онза ужур-дузалыг көвүрүг канчаар туттунарын көрүп, ооң бирги сантиметрлерин бодум холум-биле туттум. Көвүрүгнү, бирээзи-ле 133 метр, 300 тонна демир-дестен эптээр, ооң саны дөрт болур. Хемниң күштүг агымын база онзагай өөренип көөрге, харыысалга улуг. Ындыг болзажок, ажылдар план езугаар график-биле чоруп турар. Чаа көвүрүгнү доозупкаш, улаштыр эрги тудугну чаартып эгелээр. Кажан ол доосту бээрге, ийи көвүрүг хоорайжыларга бараан болуп эгелээр» - деп, ол бодунуң блогунда бижээн. 

1963 чылда туттунган коммунал көвүрүг, төлевилел езугаар, хүнде 8 муң автомобильди эрттирер. Бөгүнде оон ийи катап хөй машиналар эртип, харын-даа хүнден хүнче ооң саны көвүдеп турарын шинчилелдер көргүскен. Тываның Чазаа көвүрүгнү эде чаарттыр төлевилелге ниитизи-биле 1,26 млрд. рубльди камгалап алган, ооң 60 млн. рублин республика боду үндүрер. Объектиде тудуг ажылдары 2017 чылда эгелээн. 

Төлевилел езугаар, чаа көвүрүгнүң узуну 401 метр болур,ооң 378 метри – демир дериг. 9 чөленгииштиң амдыызында 5-жи туткан: үжү солагай талакы эриктен база ийизи – оң талазындан. Чөленгииштерге быжыглаар көвүрүгнүң демир хос черлерин эрик кыдыында чыып турары ол. Ам күштүг суг базыышкыны-биле ажылдаар механизмнер дузазы-биле оларны чагыларже угландыр шимчедир. Минутада-ла чүгле каш сантиметр чылар, нарын ажыл деп, специалистер тайылбырлаан. 

Эрги көвүрүгге дужааштыр чаа көвүрүгнү тудуп турар. Тудугжулар ол ажылды 2019 чылда доозар ужурлуг. Кажан аңаа ажылдар доосту бээрге, транспорт аймаан эрттирип эгелээр. Ынчан орукчулар эрги көвүрүгнү чаартыр ажылдарже кирер. Ийи конструкцияны чаңгыс көвүрүг кылдыр тудуштуруптарга, автомобильдерге дөрт дилиндектиг орук база ийи талазында чадаг кижилер чоруур орукчугаштар ажыттынар.