Тываның Чазаа 2018 чылдың бирги чартыында каттышкан бюджет күүселдезиниң түңнелдерин сайгарган

ТР-ниң Саң-хөө яамызы, чыл планының орулгалар кезээ 13 млрд. 485 млн. рубльге, азы 48,4 хуу күүсеттингенин дыңнаткан. 3 млрд. 174,1 млн. рубль акша түңүнге үндүрүглер болгаш үндүрүглерге хамаарышпас орулгалар кирип, 2 хуу ажыр күүсеттинген. 2017 чылдың бирги чартыынга деңнээрге, бюджеттиң орулгалары 5 хуу өскен азы 145 млн. рубльге. 

Кижилерниң орулгазындан үндүрүглерниң көвүдээни-биле өзүлде хандырттынган. Алды ай дургузунда кижилерниң орулгазындан үндүрүглер киирилдези 142,5 млн. рубльге көвүдээн (+9 хуу). База ол ышкаш организацияларның эт-хөреңгизинден үндүрүг чыылдазы ниитизи-биле 65 млн. рубльге өскен (+31 хуу). Каттышкан бюджетте үндүрүг онаалдазының бөдүүнчүткен системазындан орулганың үлүү - 18,2 млн. рубльге (+18 хуу) улгаткан.  

Республика бюджединче 2,3 млрд. рубль түңнүг, азы чыл онаалдазындан 2 хуу хөй үндүрүглер болгаш үндүрүглерге хамаарышпас орулгалар кирген. Эрткен чылдың ол-ла үезинге деңнээрге, Тываның бодунуң орулгалары 3 хуу азы 71 млн. рубльге көвүдээн. Казнага орулгаларның чартыындан хөйүн кижилерниң орулгазындан үндүрүглер киирген – 1,17 млрд. рублей. Бюджет ажылдакчыларының шалың төлевирин индексастааны-биле, КОҮ талазы-биле план 1 хуу өзүлделиг болган. 

Нефть продуктуларынга акцизтер орулгазындан, УСН, ажыктыг казымал байлактар тывыжындан үндүрүглер орулгаларындан бирги чартык чылда республика бюджединиң орулгалары өскен. Тываның бюджединче ниитизи-биле 470 млн. ажыг рубль кирген.  

Эрткен чылдың ол-ла үезинге деңнээрге, федералдыг бюджеттен дуза 20,7 хууга көвүдеп, 2018 чылдың июнь 31-ге чедир 10 млрд. 310,9 млн. рубль болган. Республика 37 аңгы программаларга киржип, 2,3 млрд. ажыг рубль түңнүг федералдыг субсидияларны хаара туткан. 5 рубль дээш республика бюджединден 1 рубльди удур акшаландырган.  

Бирги чартык чылда, каттышкан бюджеттиң чарыгдалдар кезээ 13 млрд. 193,4 млн. рубльге, азы планның 45 хуузу кылдыр күүсеттинип, эрткен чылдың ол үезинге деңнээрге, 108 хуу өзүлделиг болган. Социал чарыгдалдар ооң кол үлүүн ээлээн (78,1 хуу), бирги ээлчегде өөредилгеже 5,44 млрд. рубльди, азы 52,8 хууну үндүрген.  

2017 чылга деңнээрге республикада ортумак шалың 5,4 хуу улгадып, 29500 рубль болган. Өөредилге адырында ортумак шалың төлевири 24 хуу өскен – 2017 чылда 23302 рубль турганындан, 2018 чылда 28903 рубль четкен. РФ-тиң Президентизиниң «май» чарлыктарында айыттынган бюджет адырында ажылдакчыларның шупту 11 категориязының шалыңын өстүрген.  

Тываның күрүне өрезиниң хемчээли - 2 млрд. 724,4 млн. рубль. Ону хандырарының чарыгдалы 14,1 млн. рубль азы планның 31,4 хуузу болган. Муниципалитеттерниң өрези - 402 млн. рубль, азы 2017 чылдың ол-ла үезинге деңнээрге 59 хуу эвээш.