Тываның Баштыңы: Спорт – амыдырал-чуртталгада чедиишкинниң үндезини

Республикада болбаазырадылга ажылын чорудуп турар «Ойна» алдын тывыш бүдүрүлгези, огулуг ажаал-тежээл чок турганындан хоозураан спорт залдың септелгезин кылырын хүлээнгеш, ону кыска үе дургузунда бедик деңнелде кылып, суму чагыргазынга дүлгүүрүн дамчыдып бээри-биле байырлал эгелээн. 

«Ойна» бүдүрүлгези республика бюджединче эң хөй үндүрүгнү киирип турар организацияларның бирээзи. Бо чылдың 6 айында үндүрүг кылдыр 164 млн. рубль акшаны төлээн. Ажыл-агыйда ажылдап турар 900 хире кижиниң 70 хуузу азы 600 хирези – тывалар. Тываның Чазаа ындыг дугуржулганы бүдүрүлге-биле чарган. Ол негелделер күүсеттинип турар. Бо удаада Тываның Баштыңы бирги ээлчегде котельнаяны кылып бээрин бүдүрүлгениң удуртукчузундан дилээн. Септеттинген улуг, делгем, арыг, чырык чаарттынган спорт залда чылыгны бөгүнде кииргени – дугуржулга күүсеттингениниң бадыткалы. Ынчангаш Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол тудуг ажылдарынга мергежээн «Ойна» алдын тывыш чериниң ажылдакчылары - тудуг мастери Виктор Бушуев, бригадир Борис Мадомаров, чазаныкчы Артыш Ондарга өөрүп четтириишкин бижиктерин тывыскан. 

Тываның Баштыңы төрээн суурунда чаарттынган спортзал ажыдыышкынында сактыышкынны кылган.

«Суурнуң чонунга ыдыктыг черни катап тургусканы дээш, Олег Викторович Дудкога база «Ойна» артелинге четтиргеним илереттим. Бо залдан спортчу баштайгы базымнарым эгелээн. Ынчан хостуг хүреш маргылдаазы болуп турган. 29 килге хүрежип үнүп келгеш, 20 секунда иштинде-ле удурланыкчымга ойнадыпканымны, дүүн чаа болган дег сактып тур мен. Аштырыышкынга ундаравадым, спорттан салдынмаан мен. Турум, тура-соруктуг, чүткүлдүг болурунга тренер башкыларывыс дадыктырып, кижизиткен. Езулуг-ла эр кижизидилгениң таваа - спортта. Кожууннуң спортчу маргылдаалар эрттирер төвү - Бүрен-Хем суурувус турганын улуг кижилер сактыр боор. Маңаа хайымныг-ла турган. Ол ынчаар артар ужурлуг.  

Муңгаранчыг үелер база тургулаан. Караңгы, соок, хир-чам туда берген, хос, куруг спорт залды көөрге, карак чалданыр турду. Өршээзинде, ол бүгү соовуста артып каан. Бөгүн мында каратэ, баскетбол, волейбол секциялары ажылдап, келир үениң чемпионнарын хевирлеп турар. Бүрен-Хем школазының амгы үеде күш-культура башкызы Кыргыс Хүрештиң өөреникчилериниң чедиишкини – сумунуң, кожууннуң, республиканың чоргааралы. Ооң кижизиткен өөреникчизи Белекмаа Даваалай Новосибирск хоорайга эрткен каратэ маргылдаазынга мөңгүн медальды чаалап алганы - улуг чедиишкин. Чаарттынган зал спортчу секцияларже оолдар, уругларны хаара тудуп, маргылдааларны удаа-дараа эрттирип, езулуг дыштанылганың одаа апаарын күзээр-дир мен. Канчап билир, амгы салгалдың аразындан келир үениң Шойгузу, чазак даргазы-даа кижи үнүп, башкыларынга мөгейип, четтиргенин илередип чедип кээр үе тургустуна бээри магат чок.  

Спорт дээрге – аас-кежик, кадыкшыл болгаш өөрүшкү, амыдырал-чуртталгада чедиишкинниң дөзү-дүр. А спортчу залдар – кижилерниң хостуг үезин шын чөптүг ажыглаарынга, аныяк-өскенни күш-культура болгаш спортче хаара тударынга база мөзү-бүдүш кижизидилгезинге улуг рольду ойнап турар сорунзалыг чер дизимзе, шын боор. Ынчангаш спортчу өргээни ээнзиретпейн, ам-даа хөгжүдүп, сайзырадырыңар» - деп, Тываның Баштыңы чугаалаан. 

Сумунуң көдээ культура одааның спорт залы хөйнү хаара туткан спортчу оюннар-биле ажылын эгелээн. 6-ден 17 харга чедир бичии мөгелер хүрежи, кожууннуң сумулар командаларының эр болгаш херээженнер ойнакчылар ортузунга хол бөмбүүнге маргылдаалар изиг-изиг эрткен.