Tываның Баштыңы суггур чаъстар уржуунуң дугайында: агаар-бойдустуң кандыг-даа байдалында ажылдап өөренири – кол кичээл

- Сөөлгү үеде республикада суггур чаъстар уржуундан 11 кожууннуң девискээрлеринде чээрби бир орук элээн үрелген. Энергетиктерде түр үениң тодаргай нормативтери бар. Бир эвес чырык өже бээр болза, ол байдалды чайладып, чырыкты кайы хире дургузунда катап кыпсыр ужурлуун.  

Бистиң оруктарывысты ажаап-карактаар харыысалгалыг организациялар он-он миллион акшаларны ап турарын билир мен. Өске-даа онза байдалдарда үрелген оруктарны катап кылыр бодунуң нормажыткан хуусаазын киирери чугула деп бодаар-дыр мен. Бистиң бүдүрүлгелеривис неделя, ай санында, чыл чылы-биле оруктарны ажаап-хандырып турар, а кижилер оюп эртер оруктар-биле халдывышаан. 

Бо таварылгада, төлеп бээрге-даа, оруктарны таптыг байдалже киирип шыдавас, техника-даа чок организацияны солуур херек деп бодалдыг мен.  

Бисте медээлерден алгаш көөрге, кожа регионнарга деңнээрге, ындыг-ла онза суггур чаъстар болбаан. Моон шын түңнелдерни кылыр херек: черлерже үнүп, онза байдалдар үезинде оруктарның берге айтырыының чылдагааннарын дөзевилекчилер-биле тодарадыр.

Ындыг-даа болза, кол кичээл – агаар-бойдустуң кандыг-даа байдалында ажылдап билир кылдыр өөренир. Суггур чаъстарга база хемнерде суг көдүрлүүшкүнүнге кезээде белен болур херек. Ол талазы-биле ажылдар чоруп турары чадавас, ындыг болзажок чонга чедир дыңнатпаанындан чүү болуп турарын көрүп тур мен. Чурттакчы чонга дыңнадыгны чедирери - онза байдалдар үезинде бир дугаарында кылыр чүүл ол деп чугаалашкан бис. Дүвүрээзин болдурбас. Бир дугаарында ол. Оруктар ажыттынганын кижилерге дыңнадырын бодаваан, олутпай даргаларга албан-биле чугаалап тур мен.  

Чоокта чаа Сарыг-Сеп чордум, ол орукту анаа деп бодаан кижи мен. Орукту чогуур байдалче киирзин дээш, чүс-чүс миллион акшаларга бодум атты салып турдум. Херек кырында республиканың берге оруктарының бирээзи апарып-дыр. 20 тонна чүък сөөрткен, чаңгыс өзектиг улуг чүък машиналары оруктарны ам арттырбас. Ылаңгыя Бояровка биле Федоровка чоогунда тулааланчак черлерде. Бистиң тыва автооруктуң таптыг ажылын көрбедим.  

Бай болуксап турар болзуңза, оруктары тут деп, бир угаанныг кижи чугаалаан. Оруктар чок болза, экономика турбас деп чүвени угаап билир херек. Оруктар – экономиктиг кандыг-даа хөгжүлдениң үндезини-дир.