Тываның Баштыңы хамаатылар хүлээп тургаш, элээн чугула каш айтырыгны чугаалашкан

Эм шынарлыг Дус-Хөл хөлдүң камгалалы, Кызылдың чуртталга фондузунуң капиталдыг септелгези база бажың чанының девискээрлерин чаагайжыдары, уран чүүлдүң чаа студиязын ажыдары – темалар ол.  

«Дус-Хөлдуң курлавырларын камгалап, ону келир салгалдарга кадагалап арттырарының эң-не шыңгыы хемчеглерин профессионал эксперттер-биле хүлээп алырынга белен мен – деп, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол хүлээп алыышкын үезинде чугаалаан. – Нормативтиг эрге-хоойлу база албан езузунуң өске-даа документилерин хүлээп алгаш, эң чоокку бо үеде ол айтырыгны Чазак деңнелинге сайгарып көөр бис».  

Сибирьжилерниң ынак хөлүнүң экологтуг камгалалының база чурттакчы чонну кадыкшыдарын чурумчудар хемчеглерни хүлээп алыры чугула деп теманы дефектолог башкы Надежда Кан-ооловна Тулуш көдүрген.

 «Хөлдү шинчилээш, мындыг түңнелди кылдывыс – суу-даа, аржааны-даа, малгажы-даа эм шынарлыг. Маңаа курорт-санаторлуг комплексти тудуп, эмнээшкин-кадыкшыдылгалыг ажыл-чорудулганы чорудары күзенчиг» – деп, башкы демдеглээн. 

Хөлде ажылдап турар арендаторларның хөй кезиинде ындыг хевирлиг ажыл-чорудулгага чөпшээрел бижик чок, турисчи ачы-дуза көргүзер ажылдыг. 

«Хөл онза хайгааралдыг бойдус девискээри деп эрге-байдалдыг. Ындыг болзажок, тус чер курорту деп эрге-байдалды тыпсыр-даа болза, курорт ажыл-чорудулгазынга негелделер дыка шыңгыы дээрзин билзе чогуур» – деп, Надежда Тулуш дыңнаткан. 

Таңды кожууннуң девискээринде эм шынарлыг хөлдү камгалаар дээш, ооң эмнээр курлавырлары катап тургустунгужеге чедир хаап болур шыңгыы хемчеглерни алырынга беленин Тываның Баштыңы чугаалаан. Сибирьниң булуң бүрүзүнден муң-муң кижилер дыштанып, эмненир дээш чыл санында Дус-Хөлче кээп турарын ол айыткан. 

Кызыл хоорайда чуртталга фондузунуң капиталдыг септелгезиниң база бажыңнар чанында девискээрлерни чаагайжыдарының темазы - Тываның Баштыңының хүлээп алыышкында база бир айтырыг болган. Кызыл хоорайның чурттакчызы Алла Михайловна Струкова чуртталга-коммунал ажыл-агыйының башкарыкчы компанияларының база чуртталга бажыңының ээлериниң эштежилгезиниң ажылының шынарын чугаалаан. 1975 чылдан бээр чурттап олурары бажыңга, мынчага чедир, чаңгыс-даа септелге кылбаан. 

Ооң мурнунда шериглер чурттап турган бажыңның крышазы, вентиляциязы, подвалы, бажың чанының девискээри баксыраанын ол демдеглээн. Чүгле бажыңда эвес, а ол чоок кавының девискээринге чурумну киирери - баштай кылыр ажылдар ол дээрзи, чугаа кадында билдинген. Ол ажылдарга чүгле эрге-чагырга эвес, а бажыңның чурттакчылары база киржирин дугурушкан.  

Наталья Бюрбюевна Баир бажыңнар чоогунда девискээр дугайында теманы уламчылап, Щетинкин-Кравченко кудумчузунда, 75 дугаар бажыңның суг дамчыдар хоорзаларынга база подвалынга улуг септелге ажылдарын чорутканы дээш, четтиргенин илереткен. «Бисте уруглар дыка хөй, дыштанылга база үези, бичежек-даа болза, уруглар ойнаар шөл болза» - деп, ол дыңнаткан. 

Уруглар ойнаар шөл тудуп бээр болза, хөй квартиралыг бажыңны ажыглалга кииргенден бээр 50 чыл болганынга эки белек ол деп, чугаалаан. Бажың чоогунуң чаагайжыдылгазын бодунга хүлээнип алган Кызылдың мэри В.Т. Ховалыгны Наталья Баир хөй квартиралыг бажыңның август 9-та демдеглээр юбилейинче чалаан. 

Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Тываның алдарлыг артизи Сайлык Оммунну база хүлээп алган. «Звезда» телеканалга бүгү-росийжи мөөрей соонда ады алгаан талантылыг ыраажы кыс салым-чаяанныг уругларга вокал студиязын ажыдып алыксап турарын чугаалаан. «Оран-саваны тыварынга албан дузалажыр бис. Чаа лицейлиг, хайымныг «Спутник» микрорайонунга бооп болур. Ында культура болгаш уруглар төптери чедишпес» - деп, ужуражылга соонда Шолбан Кара-оол социал четкиде бодунуң арынынга бижээн.