Тываның Баштыңы көдээ ажыл-агыйын чаартыр болгаш техниктиг хандырылгазын быжыглаар курсту ам-даа уламчылаар

 Сөөлгү чылдарда көдээ ажыл-агый техниказын садып алганы дээш, көдээ бүдүрүкчүлерге чарыгдалының 50 хуузун эгидер хемчеглер (республика бюджединден) эки түңнелдерни берген. Тываның алды кожуунунда чаа машина-трактор станциялары тургустунган.  

Бүдүрүлгелерниң комбайннар, тарылга комплекстерин садып алыры идепкейжип, ооң ээлери күрүне деткимчезинге харыы кылдыр курлавыр фондуга мал чемин белеткээринге, бодунуң муниципалдыг тургузуунуң иштинге чугула хемчеглерде киржип турарлар. 

Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол ТР-ниң Көдээ ажыл-агыйының удуртулгазынга саң-хөө акша-хөреңгизин үлээрде, адырга каш катап беримчелиин санап, ооң эң-не дээштиинче угланган чиге критерийлер езугаар ажык, көскү, шынчы болурун айыткан. Саң-хөө яамызы ону онза хыналдага тудар ужурлуун республика баштыңы демдеглээн. 

«Чаа технологиялар ажыглалынче, бүдүрүкчү шалыпкын күш-ажылче чүткээн араттарны деткип турар болгаш моон-даа соңгаар деткиир бис. Техника садып алган кижиге, ооң өртээниң чартыын дуглажыр бис. Көдээ ажыл-агый техниказы-биле чепсеглээр туружусту боттандырарының аргаларын бөгүн чугаалажып, хемчеглерниң ажык-чарлыын, оочурнуң социал шынчызын хандырары чугула деп шиитпирледивис» - деп, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол ажылчын хуралдың түңнелдерин тайылбырлаан. 

Республиканың агро-үлетпүр комплекизи херек кырында тракторлар-биле 105 хуу, тарылга агрегаттары-биле 58 хуу, тараа ажаар комбайннар-биле 50 хуу хандырттынган. Амгы үеде ажылдап турар трактор 84 га даалгалыг (норма – 88 га), тарылга агрегады – 220 га (норма – 127 га), тараа ажаар комбайн – 300 га (норма – 150 га). Тарылга агрегаттары биле комбайннарның ажылы нормадан 2 катап ажып турар.  

Тываның Чазаа 2016 чылдан эгелеп техниктиг болгаш технологтуг модернизация чарыгдалдарының кезиин эгидеринге акша-хөреңгини тускайлап турар. 2017 база 2018 чылдарда республика бюджединден көдээ ажыл-агый техниказын садып алыр планда улуг базымны республика кылган.  

2016 чылда республика бюджединден 4627,0 муң рубльдиң субсидиязын Полесье 5А маркалыг тараа ажаар комбайн садып алган А.М. Боровиктиң ТАА-га берген. 

2017 чылда республика бюджединден 16,3 млн. рубльди тускайлап, ниитизи-биле 18,2 млн. рубль түңнүг көдээ ажыл-агый техниказын садып алган чарыгдалдарын эгидеринге Чөөн-Хемчик, Каа-Хем, Мөңгүн-Тайга, Өвүр, Улуг-Хем кожууннарның ажыл-агыйларынга субсидия кылдыр үлээн. 

Алтай крайдан «Европейские Агротехнологии-Сибирь» СБ КХН база Хакас Республикадан «Союз» КХН техниканы сатканнар. «Беларусь82.1-23/12-23/32» марканың 6 тракторун, 3 санныг бөлер-тырыкчыны, 3 тырыкылыг сиген кезерни, 1 дугуйлуг дырбаашты, 1 чүдүрүкчүнү, тракторга 1 кожугну садып алган. Бөгүнде, Өвүр кожууннуң «Чалааты» МУБ-та, ТАА баштыңнары И.Д. Колеговтуң база О.К. Сааяның хуу бүдүрүлгелеринде техниканы эккелген.

 Көдээ ажыл-агый техниказын садарынга республика бюджединден күрүне деткимчезин алган Өвүр, Таңды, Каа-Хем, Чөөн-Хемчик, Улуг-Хем, Мөңгүн-Тайга кожууннарның девискээрлеринде республиканың мал чеминиң курлавыр фондузун тургусканын демдеглээр апаар. 

2018 чылда үндүрген 27,3 млн. рубльди тараа бүдүрүлгезинге ажыглаар техника садып алырынче угландырган.