Тыва орус дыл шылгалдазын аас-биле дужаарын шенээр

 Тыва шылгалданы ынчаар дужаар дээн Россияның регионнарының санында база кирген. 9-ку класстың өөреникчилеринге тестирование ноябрь 20-де эрттерин Тываның Өөредилге яамызы дыңнаткан. Орус дылды аас-биле дужаар шенелде шылгалдаже 19 школаны шилип алган, азы 1000 хире тоску классчылар дужаар.  

 Шенелдени чорудуп турарының утказы – шылгалда дужаарының элээн эптиг аргаларын шак ындыг арга-биле тодарадып, ону сайзыраңгайжыдары болур. Ооң мурнунда ийи кол модель дээш чугаа чоруп турганын сагындыраал. Биргизи – кажан өөреникчи алган текстизин тускай программалар болгаш аудио дериг-херекселдер дузазы-биле компьютерже чугаалаарга, шылгалда хүлээп ап турар кижи ооң билииниң деңнелин үнелээр. Ийиде – совет үеде ышкаш, өөреникчи шылгалда хүлээп ап турар специалистке дорт харыылаар. РФ-тиң 39 регионунга база Тывага шак-ла ындыг «кижи-кижи» деп модельди шенээр.  

 Орус дылдың кол инспектору Елена Хардикова, шенелдениң организатору болур Федералдыг тестирование төвүнүң негелделеринге дүүштүр шенелдеге киржир школаларны шилээнин дыңнаткан. Ооң даңзызынче хоорай болгаш көдээ школалардан класстар кирген. Тоску классчылар-биле ажылдап турар орус дыл болгаш литератураның 84 башкызы эксперттер болгаш шылгалда хүлээп алыкчылары болурлар. Шенелдеже хаара туттунган ол башкылар база яамының харыысалгалыг ажылдакчылары аас-биле шылгалда эрттирериниң технологияларын өөренген. Амгы үеде чүгле Россия эвес, а бүгү делегей ырактан азы тестирование хевирлиг шылгалдадан ойталаан деп билип турар мен. Уругнуң чугаа сайзыралы кайы хире сайзыраңгайын хынаарынга ындыг-ла кончуг эки эвес арга. Ынчангаш, кажан дыл дугайында чугаа чоруп турда, кижи-биле дорт харылзаалыг шылгалда хевирлери эки арга ол» - деп, Елена Хардикова тайылбырлаан. 

 Бир эвес шенелдениң түңнелдери эки болур болза, тоску классчылар февральдың 14-16 хүннеринде орус дылды аас-биле дужаар кылдыр 2018 чылдың күрүнениң түңнел аттестация программазынче кирер. Алызы барып, аас-биле дужаары чүгле КТА-ның эвес, а российжи школаларның доозукчуларынга чаңгыс аай күрүне шылгалдазының кезээ апаар чадавас.