19.12.2016
«Келир неделя – чаа чыл байырлалдарында амыдырал-хандырылга системаларының үзүктел чок ажылдаарынга белеткелдиң үези. Тодаргай организастыг хемчеглер херек»– деп, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол республиканың кожууннары-биле видео-конференция чурумунга эрткен аппарат хуралынга чугаалаан.
Чаа чыл байырлалдарында кожуун чагыргаларының харыысалгалыг кижилери дежурствону организастап, одаар чүүлдүң курлавырын, улуг котельнаяларның дерг-херекселиниң ажылын хынап, хөй кижилерлиг социал албан черлери – эмнелгелер, уруглар садтары, школалар, интернат-бажыңнар, клубтар котельнаяларының ажылчыннарынга шалың төлевирин үезинде бергениниң дугайында ЧДДА системазы-биле илеткээрин Тываның Баштыңы негээн.
Кожууннар аайы-биле чогуур дужаалды үндүрер, харыысалгалыг кижилер танышканының хол үжүүн салыр ужурлуг. Кожуун чагыргазының даргалары ЧЭК объектилерин, улуг социал албан черлерин хүннүң-не хынаар.
«Одалга болгаш энергетика яамызы, Саң-хөө яамызы, адырлар яамылары бодунуң объектилеринде январь 15-ке чедир одаар чүүлдүң курлавыры четчир бе дээрзин хынаар. Харыысалгалыг кижи – Артур Маадырович Монгал. Күш-ажыл болгаш социал политика яамызы, Өг-бүле болгаш уруглар херектериниң талазы-биле агентилел баштаан социал албан черлери төптерниң өг-бүле болгаш ажы-төл-биле кады доктаамал ажылдаарын хандырар. Чедимче чок өг-бүлелерден уругларны болдунар болза, Төптерде дыштанылга болгаш сайзыралдың чымыштыг программалыг лагерьлеринге хуваар. Школаларда класс удуртукчулары өөреникчилери кайда дыштанып турарын билир ужурлуг. Харыысалга – Органа Доржуевна Натсакта» - деп Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол айыткан.
Шолбан Кара-оол айыыл чок чорук хандыралгазын чугаалап тура, чаа чылдың хонуктарында корум-чурум үрээшкиннериниң талазы-биле байдалды шыңгыы тударын демдеглээн:
«Республика Чазааның ажылында ындыг арга-дуржулга бар. Муниципалдыг эрге-чагыргада харыысалгалыг кижи бүрүзүнүң ол үеде ажылы билдингир турар ужурлуг. Айыыл чок чорукту хандырар талазы-биле чаңгыс аай штабтарның хүн бүрүде ажылын чагырга даргазы удуртур.
Арага садып турар черлерни баш бурунгаар хынар, садып турар организацияның араганы садарының чурумунуң дугайында танышкан хол үжүүн алыр. Кылымал арага садып турар адрестерни шыңгыы контрольга ап, тудуп илередир. ИХЯ-дан дилег – республикаже кирер оруктарга чажыт арага продукциязы киир сөөртүрүн болдурбас дээш хыналданы күштелдирер. Рецидисчи үүлгедиг бооп болур черлерни онза контрольга алыр.
Чаа чыл хонуктарында арага садарын хоруур дугайында шиитпирни хүлээп алырынга суурларга чурттакчыларның чыыштарын эрттирери күзенчиг. Кызыл хоорайның «аарышкылыг» черлери – оң база солагай талакы дачаларже кичээнгейни күштелдирер. Дыштанылга үезинде уругларның хөглээшкинин организастаарын чедип алыр. Эрге-чагырга ындыг черлерге хүннүң-не турар ужурлуг. Харыысалгалыг кижи– Аяс Май-оолович Чудаан-оол».
Малчыннар дугайында онза сагыш човаашкынны Көдээ ажыл-агый яамызынга база тус чер чагыргаларынга дагзыр. Тываның Баштыңы Чаа чыл-биле аныяк малчыннарга байыр чедирген волонтер шимчээшкинин организастап болурун сүмелээн. Оон аңгыда Чаа чыл дүнезинде байыр чедириишкини-биле долгап база болурун саналдаан.
«Культура, спорт база өөредилге албан черлеринде чымыштыг ажылдар чоруп турар. Чаа чылдың дыштаныр хонуктарында хүннүң-не эртип турар хемчеглер суурну, хоорайны, өг-бүлени каттыштырар ужурлуг. Шупту клубтар, спортчу залдар ажылдазын» - деп Тываның Баштыңы даалганы берген.
Республика Баштыңының уругларга Чаа чыл елказы декабрь 22-де болуп эртер. Кызыл хоорайже кожууннардан уругларны эккээрин онза контрольга алыр. Айыыл чок чоруктуң шупту хемчеглерин сагыыр: автобустуң анаазы, арга-дуржулгалыг чолаачы, эдерип чоруур машиналар. Кожуун чагырга даргазы автобустарның Кызыл хоорайже үнгениниң база келгениниң үезин бодунуң хыналдазынга алыр. Дедир чанарының база ындыг. Кызылга Чаа чыл елказының программазын солун кылдыр эрттирер.