Тываның Баштыңының соңгулдаларынче Шолбан Кара-оолду кандидат кылдыр «Чаңгыс демниг Россияның» конференциязында 117 делегаттың 113-ү бадылаан

 Сентябрь 18-те – чаңгыс аай бадылаашкын хүнүнде Тываның Баштыңынче соңгулдаже «Чаңгыс демниг Россия» политиктиг партияның регион салбырындан Шолбан Кара-оолду кандидат кылдыр шилээн. 

  Чаңгыс демниглерниң XXIX конференциязында бадылаан 117 делегаттың 113-ү боттарының үнүн аңаа берген. Чажыт бадылаашкынның бюллетенинде Чөөн-Хемчик кожуун чагыргазының даргазы Байбек Монгуш база Кызыл хоорайның мэри Владислав Ховалыг база кирген. Олар 2-2 үннү алганнар. Шолбан Кара-оол бүзүрелди илереткени дээш, конференцияның кежигүннеринге четтиргенин илереткен.

 Удавас болур политиктиг кампанияның дугайында чаңгыс партийжилери-биле чугааны губернатор эвес, а дума соңгулдазынга хамаарыштыр эгелээн. Российжи парламентиниң адаккы палатазынга депутаттыг болур арга республикада барын ол дыңнаткан. Күрүне Думазының депутадынче үш кандидат олутту бээр деп тыва салбырның дилээн, партияның удуртулгазы хандырган.

  «Парламент соңгулдаларынга партийжи даңзы-биле бистен ийи кижи - Лариса Шойгу биле Тываның чазаанга сайыттап ажылдаан Константин Мазуревский киржир. А сенатор Мерген Ооржак - чаңгыс мандаттыг округдан үшкү кандидат болур. Регион политиказының чугула айтырыгларын шиитпирлээринге Күрүне Думазында деткимчениң күштүг бөлүүн тургузуп алыр арга республика төөгүзүнде бир дугаар тывылган» - деп, Кара-оол чугаалаан. 

  Чоокта чаа Күрүне Думазынга эрткен бадылаашкынны чижекке ап тургаш, республикага федералдыг деңнелден лоббисчи салдарны быжыглаарының чугулазын айыткан. 20 хире чыл болган «кыраан» тудуг – терапия корпузунуң тудуун доозарынга, Россияның Кадык камгалал яамызы чөпшээрешпейн турда-ла, Күрдума Тывага 400 млн. рубльди аңгылаар дугайында шиитпирни хүлээп алганын чугаалаан. 

 Бюджет айтырыы берге-даа болза, өске регионнарга көөрде, колдуунда белен социал объектилерже федералдыг инвестиция дээш чижилге ажыктыг дээрзин тайылбырлаан. Маңаа Лариса Шойгунуң ат-алдары база «Чаңгыс демниг Россия» фракция биле чазак командазының ажылы улуг рольдуг, түңнелинде Тыва дээш бадылааны ол. Күрүне Думазынче соңгулдалар-биле чергелештир губернатор соңгулдаларын эрттирери, бюджет акша-хөреңгизинге камналгалыг. Бир эвес соңгулданы 2017 чылда эрттирер дээн болза, 14 эвес, а 50 млн. рубль херек. 

  Ооң мурнунда чылдарда чедип алган чедиишкиннерин Дума соңгулдаларында суларатпазы - партияның сорулгазы. Улуг инфраструктура төлевилелдерин бурунгаар шимчедиринге күштүг дөстү тургузары – ажылдың түңнели болур. Оларның аразында - электроэнергетика объектилери, М54 федералдыг автомагистральдың угланыышкыны, чаа котельнаялар, Каа-Хемде чаа спорткомплекс, Чадаанада чаа эмнелге, Кызылда терапия корпузунуң тудуглары, аэропорттуң чаартылгазы, демир-орук тудуунуң төлевилелин ам-даа уламчылаары, каайлы пунктуларын алгыдарының аргалары база өске-даа эгелээшкиннер кирген. 

 «Ол төлевилелдер бистен хамаарылга чокка тыптып, боттанып турар деп бодал бар. Ол ындыг эвес, төлевилел бүрүзү дээш херек кырында «демисел» улуг». 

  Амгы соңгулдалар – бүгү республикага дээш чүгле ботка эвес, а мени деткээн партияга база бүзүрел-дир. «Тываның чурттакчы чонунуң амыдырал байдалын экижидиринче угланган амгы төлевилелдерни ара каар эргевис чок. Чаа удуртукчу келир болза, федералдыг сайыттар-биле ажыл-агыйжы харылзааны тударынга элээн үени чидирип алыр» - деп ол санап турар. Соңгулдалар соонда Тыва элээн демниг апаарынга Шолбан Кара-оол бүзүреп турар. 

  Политиктиг хандыгыышкын азы кандыг-ла-бир чылдактарга көөрге, кол черни ээлеп турар ажыл-херектер республикада хөй дээрзин, политиктерден артык соңгукчулар билир. Шилилгениң хостуун ажыглап, билдинмес политиктиг бөлүглээшкиннер-биле экспертиментилер дээн ышкаш оюннарны чүгле бай регионнар эрттирип болур. А Тывага күштүг партия база бодун бадыткаарынга, эрге-чагырганың үстүкү база адаккы деңнелдери-биле дугуржурунга, ниитилел база бизнес-биле харылзаа тударынга үе чарыгдавас күштүг лидер херек. 

  Шолбан Кара-оолду республика Баштыңы албан-дужаалче кандидат кылдыр депшидип үндүргени - ону ол-ла дораан бүрүткээни эвес-тир дээрзин сагындыраал. Амгы хоойлужудулга-биле, чазак даргазы кожуун болгаш суур деңнелиниң шупту депутаттар корпузунуң 9 хуузунуң холунуң үжүүн чыгган соонда, Тываның соңгулда комиссиязы кандидаттар даңзызынче ооң адын киирер.  

 Бо хүнде Төээлекчилер хуралдарында 128 депутат бар. Оларның 70 хуузу суур (суму) хуралдарының, арткан 30 хуузу – кожуун база хоорай хуралдарының төлээлери. Тываның Баштыңынче кандидатты деткээн депутат нотариска бодунуң адын шынзыттырар ужурлуг.  

 Чүгле ооң соонда Кара-оол соңгулда комиссиязынче документилерин дужаап, соңгулдага киржир кандидаттың херечилелин алыр. Регион баштыңының соңгулдаларынга киржир өске кижи шак-ла ындыг процедураны эртер. Деткип турарының хол үжүүн салган документилерни соңгулда комиссиязы август 3-ке чедир хүлээп алыр.