Эргижирээн оран-савадан хамаатыларны өскээр көжүрер программа-биле Каа-Хем суурда 24 квартиралыг бажыңны ажыглалда киирген

 Тиилелге хүнүнүң бүдүүзүнде, Кызылдың ЧЭТ-тен ырак эвесте хуу секторда, Каа-Хем суурнуң Пригородная кудумчузунда эргижирээн ийи бажыңның чурттакчыларының 3 каът, 24 квартиралыг чаа оран-саваже көжүп кирериниң байырлыг ажыдыышкыны болган.

 Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол чурттакчыларга байыр чедирери-биле келгеш, оларның бажыңы – алызында чаа тудуглар микрорайонунуң эң бир дугаары-дыр дээрзин дыңнаткан. 

 - Сорулгалар улуг. Моон соңгаар мындыг хевирлиг бажыңнарны тударын тудугжулар чөпшээрешкен. Эрткен чылдың окябрьда маңаа куруг чер турган болгай. Планнаан ажылдарны кылганы дээш тудугжуларга өөрүп четтиргенивисти илередийн. Шынар дээш улуг харыысалгалыг тудуг организациязы ажылдап турган деп санаар мен. Шак-ла ындыг ажылгыр тудугжуларны деткиир апаар. Бо чылын дыка хөй - 1263 өг-бүлени өскээр көжүрүп киирер ужурлуг бис. 

 Бөгүн, шынап-ла, байырлал-дыр. Амыр эвес үеде бажың тудары ындыг-ла белен эвес, акша-хөреңгини база тыптынар дээрзин чурттакчылар билип-ле тур боор. Ам кол чүве - чаа бажыңыңарны үнелеп, ону кадагалаар херек» - деп, республика баштыңы чагаан. 

 Эрги бир бажыңның чурттакчылары эрге-чагырга база тудугжуларга бүзүреп, бажыңнарындан үнүп бергеш, төрелдеринге түр када чурттап турганнар. Ол бажыңны бускаш, ооң орнунда чаа бажыңны тутканы бо. Үш каът бажыңны Чөөн-Хемчик кожуундан «Стройэкспресс» КХН тудуг компаниязы туткан. 

 - Эргижирээн болгаш озал-ондактыг бажыңнардан чурттакчыларны өскээр көжүрер программа-биле Чадаана хоорайда ийи каът үш бажыңны туттувус. 2009 чылдан бээр 70 кижи ажылдап турар коллектив чаа чагыгны алырындан сезинмедивис. Даанган онаалдавысты дугурушкан хуусаавыста доостувус – деп, «Стройэкспресс» КХН-ниң директору Айлана Монгуш демдеглээн. 

 Тыва база орус дылдарда дайын чылдарының ырыларын ырлашкан школачылар байырланчыг хөөннү улам күштелдирген. Чаа бажыңче кирериниң кызыл кожаазын кезер байырлыг езулалды ооң бичии чурттакчызынга берген. Анай Лопсановна Дупчур бодунуң бажыңынче Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол биле тудуг организациязының удуртукчузун чалаан. Сагыш-сеткилиңер кандыг-дыр деп айтырыгга, хоочун мынча деп харыылаан: 

  - Шупту дыка эки-дир. Оон өске чүнү күзээр боор? Улуу-биле четтирдим! 

 Андрей Котельниковтуң өг-бүлезиниң чурттап турганы эрги бажыңы чаа бажың-биле кожа. Чурттакчылары шупту көже бээрге, ам ол бажыңны бузар. Чаа бажыңның эргинин артап киргеш-ле, өөрүшкүзүн дамчыткан. 

 - Дыка-ла өөрүшкүлүг болуушкун-дур. Уруум база келиксээн чүве, кожуунда Тиилелге чыскаалында киржип турар болгаш, келбеди. Өскээр көжүрер дугайында чугаага-даа, кажан ол болурунга-даа бүзүревейн турдувус. Мегелеп каапса канчаар деп бодап турдувус. Ам түңнели кандыг болганын көрүп тур силер – чаа бажыңныг болдувус. Бистиң караавыска-ла тудупту. Тудугну сонуургап кээп турдувус. Улуу-биле четтирдивис! 

 Тываның Баштыңы чаа бажыңның чурттакчылары-биле эргижирээн болгаш озал-ондактыг бажыңнардан чурттакчыларны көжүрер программаның дугайында чугааны чоруткан. Федералдыг акша-хөреңгини чедип алыры-биле республика бюджединден кады акшаландырыышкынны албан хандырарын ол тайылбырлаан. 

 «Эргижирээн оран-савадан кижилерни өскээр көжүреринге чаа бажыңның өртээниң 34 хуузун республика бюжединден дуглаар. Ынчангаш ол акша-хөреңгини тып алыр дээш, чамдык черлерден кызырып, эвээжедип тургаш, бо чаа бажыңның өртээнден база, үндүрүп ап турар бис. 

  Чылыг, чырыкты – субъектиниң акшаландырыышкынындан болур. Моон 50 хууну аңгылап турарывыс дээрге база-ла республика бюджединден үнер. Бажыңны тудуптарга ол бүгү артынга артар, ынчангаш чурттакчылар өнчү ээлериниң эки эштежилгезин тургузуп, долгандыр девискээрин үезинде арыглап-аштап, чаагайжыдарын күзээр-дир бис. Ажы-төлүвүс бистен эки чорзун дээш, үлегеривисти көргүзер ужурлуг бис» - деп, Тываның Баштыңы чугаалаан. 

  Пригородная кудумчузунда 24 дугаарлыг чаа бажыңның чурттакчылары деткимчези болгаш сагыш-човаашкыны дээш Тываның Баштыңынга база тудуг организациязының төлээлеринге өөрүп четтиргенин илерткеннер.