«ӨГ-БҮЛЕ БҮРҮЗҮНГЕ – ЧАҢГЫСТАН ЭВЭЭШ ЭВЕС ДЭЭДИ ЭРТЕМНИГ УРУГ» ГУБЕРНАТОР ТӨЛЕВИЛЕЛИНИҢ КИРЖИКЧИЛЕРИ ДООЗАРЫНЫҢ ШЫЛГАЛДАЛАРЫН ШИЛИП ТУРАР

 Республиканың школаларында келир үениң доозукчуларынга профугланыышкынныг ажылды идепкейлиг чорудуп турар. Кол кичээнгейни «Өг-бүле бүрүзүнге – чаңгыстан эвээш эвес дээди эртемниг уруг» губернатор төлевилелиниң киржикчилеринче угландырган.

 Школа доозукчуларының дээди өөредилге черлеринче дужаап кирерде шылгалдаларны бодал чок шилип алганы, төлевилел боттаныышкынында моондакты тургускан. Ол чорук келир үеде мергежил шилилгезин кызыгаарлап, дужаар дээди өөредилге черлериниң санын эвээжедип турар. База ол ышкаш школаларда чаңгыс аай күрүне шылгалдаларынга (ЕГЭ-ге) белеткелдиң шынары, доозукчуларның боттарының сонуургалының деңнели, берип турар күрүне деткимчезин ажыглаар дээн чүткүлү чугула айтырыглар болуп артпышаан. Бо айтырыгларны төлевилелдиң киржикчилери болур уруглар, оолдар база оларның ада-иелери-биле ужуражылга үезинде сайгарган. Школаларның башкылары, республиканың өөредилге яамызының специалистери төлевилелдиң кол сорулгазын болгаш шиитпирлээр айтырыгларын тайылбырлап, консультациялыг болгаш психологтуг дузаны көргүзүп турар. 2016 чылда школаны 11 өөреникчизи доозар, оларның 5-жи губернатор төлевилелиниң киржикчилери бар Каа-Хем кожууннуң Бүрен-Хем ортумак школазынга шак ындыг ужуражылганы эрттирген. 

 Сайгарылгалыг чугаа үезинде доозукчулар боттарының планнарын, ЕГЭ дужаарда шилип алган эртемнерин, кайы дээди өөредилге черинче кирер деп турарын чугаалааннар. Оолдарның хөй кезии эвээш ЕГЭ-ниң эртемнерин эвээшти шилип алганы тодараттынган, ДӨЧ шилииринге ол эвээш арганы бээр. ТР-ниң Өөредилге яамызының эртем, профөөредилге база кадрлар белеткелиниң талазы-биле килдистиң башкарыкчы эксперти Аяна Дойбухаа оолдар, уругларның ындыг шилилгезиниң таарымча чок талаларын тайылбырлаан. Төлевилелдиң эрткен чылгы киржикчилери математикага баазалыг деңнелди шилип алганындан, кирип алыр дээни өөредилге черлериниң чамдык мергежилдеринче эртип шыдаваан. Чылдагааны – ЕГЭ-ниң профильдиг деңнелин шилип албаанындан, хүлээп алыышкын комиссиязы оларның документилерин хүлээп албаан. Шак ынчаар оолдар техниктиг, технологтуг база чамдык педагогика дээди өөредилге черлеринче дужаап кирериниң конкурузунга киржир аргазы чок болган. ЕГЭ талазы-биле шилип алган эртемнери хөй-ле болур болза, дээди өөредилге черинче кирер аргазы улгадып, мергежилди чедип алырынга магадылал тургустунар дээрзин Аяна Дойбухаа демдеглээн: «ЕГЭ дужаар эртемнер шилип алырынга кызыы үе арткан, оон аңгыда – шыңгыы белеткел, өөренген чүүлдерин катаптаары база бар. Ам башкыларның, ада-иелерниң болгаш өөреникчилерниң сорулгазы – шилип алганы эртеминде темалар аайы-биле шылгалда кампаниязынга калбаа-биле белеткенири болур». 

 ТР-ниң Өөредилге яамызының специалистери Бүрен-Хем школазынга ужуражылгада доозукчу класстарның доозукчуларынга база ада-иелеринге төлевилелдиң киржикчилери кандыг социал деткимче ап болурун дыңнаткан. Чижээлээрге, дээди өөредилге черинче бюджет олудун аңгылап берген болза, шылгалдаларны чедиишкинниг дужаагаш, шилип алган мергежилинге халас өөренир аргалыг. Төлевилелдиң негелделери езугаар, эң-не хереглеп турарларга социал деткимчениң өске хевирлери база көрдүнген: ниитиниң чуртталга бажыңынга чурттаарының, өөренир черинге чедир орук өртээниң чарыгдалдарын эгидери, өөредилгениң бирги чылында стипендияга 1000 рубль хемчээлдиг социал төлевир болгаш өске-даа. 

 Доозукчу Аялганың авазы Ирина Давалай ужуражылга дугайында бодалын үлешкен: «Мээң уруум ындыг төлевилелче кирип турарынга өөрүп тур мен. Ындыг социал деткимче-биле өөренирге-даа чиик, биске-даа тамчыктыг. Бистиң өг-бүлевиске дээди эртемниг специализивис көстүп кээринге бүзүрээр мен». 

  База бир доозукчу Сырга Дуузаның мурнунда улуг идегел бар: «Бистиң өг-бүлевисте дээди эртемниг кижи чок. Губернатор төлевилелиниң ачызы-биле, бир дугаар кижи боор мен. Мээң өөредилгем дээш ада-ием төлевес дээрзин билип алдым. Ынчангаш ам кол-ла чүве – эки өөренир, бодунга бүзүрелдиг болур». 

 Төлевилелдиң киржикчилери-биле сайгарылганың түңнелинде, өөредилгезинде онза чедиишкиннерлиг уругларның ада-иелеринге суй белектерни тудускан. Бо чоокку үеде шак-ла ындыг ужуражылгалар Таңды биле Кызыл кожууннарга эртер. «Өг-бүле бүрүзүнге – чаңгыстан эвээш эвес дээди эртемниг уруг» губернатор төлевилелиниң талазы-биле тайылбыр ажылы доозукчуларга боттарының аргаларын ажыглаарын билип алырынга, келир үеде мергежил шилилгезинге дузалыг.

 База бир кол чүүл – төлевилелге киржир кандидат эки өөредилгелиг, а социал байдалының талазы-биле – эвээш хандырылгалыг өг-бүледен болур. 2016 чылдың доозукчуларының 21 хуузу, азы 725 кижи губернатор төлевилелиниң киржикчилериниң баазазында кирген.