Тываның Бии-Хем кожуунга үрезин ажыл-агыйын тургузар

  Мал чеминиң болгаш тараа культураларын бүдүреринге мал ажыл-агыйлыг республикага 4 муң ажыг тонна үрезин херек. Ооң 700 тонназы кызыл-тас, 450 тонназы арбай, 2800 тонназы сула. Көдээ ажыл-агый бүдүрүкчүлеринде эрткен чылдан 500-700 тонна үрезин курлавырда арткан, ол малга чедишпес. Ынчангаш республикадан дашкаар черлерден немелде үрезинни садып ап турар. Өртектерниң турум эвес байдалы чер ажылдыгларга эки эвес салдарлыг.

 Республиканың ажыл-агыйларын үрезиннер-биле хандырар сорулгалыг «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» губернатор төлевилели-биле «Туран» көдээ ажыл-агый бүдүрүлгезиниң баазазынга тараа ажыл-агыйын ажыдарынга база сүт болбаазырадыр цегин улгаттырарынга акша-хөреңгини үндүрерин шиитпирлээн. Нииизи-биле 20 млн. рубльди аңгылап, ооң 600 муңун бүдүрүлгениң хөгжүлдезинче киирер. Үрезин ажыл-агыйының хөгжүлдезинче угландырган арткан 19,4 млн. рубльди «Туран» КХН-ниң агар санынче шилчидер. Акшаландырыышкынның акша-хөреңгизин көдээ ажыл-агый техниказы: комбайн, пневматиктиг үрезин тырттырыкчызы, чаштырыкчызы, кургадыкчызы дээш өске-даа дериг-херекселдер садып алырынга чарыыр. 

 2700 га черлиг чаа ажыл-агый баштайгы чылда 600 тонна үрезинни бүдүрүп, республика хереглелиниң 27,5 хуузун хандырар. Оон дараазында чылдарда малчыннарның үрезинге хереглелиниң 45 хуузун хандырып, 13,2 млн. рубль орулганы алырлар. 

  «Туран» КХН-ниң чиңгине директору Юрий Тыхеевтиң чугаазы-биле алырга, белеткел ажылдарын шуптузун чоруткан: техниктиг экспертизаны кылган, хөрзүннү хынаан, шөлдерни арыглап-аштаан. Көдээ ажыл-агый бүдүрүлгези Россияның Көдээ ажыл-агый эртемнер академиязының Хакассияда Аграр айтырыгларның эртем-шинчилел институду-биле кады ажылдап турар. Олар тус черниң агаар бойдузунга таарышкан тараа болгаш мал чеминиң культураларының бедик шынарлыг үрезинин үндүрер сорулгалыг.