Тывада чаңчылчаан бойдус ажыглалының девискээрлерин тургузар ажылдар эгелээн

  Чаңчылчаан бойдус ажыглалының девискээрлерин аңгылаар айтырыглар-биле ажылдаар ажылчын бөлүктү республиканың чазаанга тургузар айтыышкынны Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол берген. Шапкын үлетпүр шиңгээлдезиниң байдалдарында, чоннарның онзагай культуразының үндезини болгаш хүрээлели болуп турар тус черниң чурттакчыларының чаңчылчаан ажыл-ижин кадагалап база хөгжүдери-биле, этнокультура заповедниктерин Тывага тургузар эгелээшкинни боттандырарының херек кырында бирги базымы бо. 

   Хостуг экономиктиг ниитилелдиң регион салбырының хуралында, Шолбан Кара-оол 2015 чылды Тывага Улусчу чаңчылдар чылы кылдыр чарлап, ооң ажыл угланыышкыннарын сайгарып тура, ындыг эрге-байдалдыг территорияларны тургузар саналды киирген. «Эрте-даа азы орай-даа болза, харын 10 хире чыл эртерге, чер үлүүнде одарларның өртээниң аартааны-биле малчыннар көшкүн амыдыралдан үнүп, чаңгыс черге турумчуй бээри магат чок. Бир эвес шынап-ла ынчап баар чүве болза, Тывада көңгүс-ле өскерилге чок хевээр арткан көшкүн культурага ооң салдары база чедер» - деп, Шолбан Кара-оол этнокультурлуг заповедниктер төлевилелиниң чажыдын ажыткан. Ынчангаш республиканың баштыңы ол төлевилелге, чүгле көшкүн мал ажыл-агыйындан аңгыда, кандыг-даа ажыл-агый чорудулгазы хоойлужудулга-биле хоруглуг, онза камгалалдыг территорияларны бээрин көрүп турар. 

  Тываның Баштыңы бойдус курлавырлары болгаш экология сайыды Чайзу Кыргыска баштаткан ажылчын бөлүкке чаңчылчаан бойдус ажыглалының территорияларын тодарадып, Соңгу чүктүң эвээш санныг чоннарының общиналарының черлери-биле кады, ооң хуваалдазын, ажыглакчы-биле хамаарылганың регламентизин ылавылап, черлерниң инвентаризациязын чорудуп, нормативтиг баазаны белеткээр ажылдарны дааскан. Тываның Бойдус яамызының медээзи-биле алырга, чаңчылчаан бойдус ажыглалының девискээрлери, база ол ышкаш общиналар дугайында федералдыг хоойлу шагда-ла бар-даа болза, республикада ындыг эрге-байдалдыг чаңгыс-даа участок тургустунмаан бооп турар. 

   Шолбан Кара-оол ол айтырыг талазы-биле чазак бирги шиитпирни белеткээри-биле, ажылчын бөлүкке август 1-ге чедир ажылдарны доозар хуусааны берген. Тодаргай ажыл-хөделиишкиннер болгаш чарыгдалдарның баш бурунгаар санаашкын планын дарый негээн. Чүге дизе ол төлевилелге эрге-чагырга органнары бодунуң үлүүн – этнокультура заповедниктеринге мал ажыл-агый турлагларын чаагайжыдар, инфраструктура тудуу дээш, өске-даа ажылдарга киириштирер.