Ыяш Хой чылын уткуурда...

Бажың­ның херээ­жен ээзи Чаа чыл столун белеткээрде, чүгле өг-бүлезин өөртүр дээш эвес, үнүп орар чылдың ээзи — Ногаан Ыяш Хойну ээ кө­­рүн­­­дүрүп алырын бодап, бүдүн чыл чогумчалыг болзун дээш аъш-чемин дел­гээр. Найыралга болгаш тайбыңга ынак амытанны деткиир­де столдуң херекселдери ыяштан кылган азы ногаан өңнүг боору чогумчалыг. Чүгле стол шывыы, салфетка, аяк-сава эвес, а ба­йырлалга кедер хеп, белекчигештер  хавы  база  ол өңге дүүшкек болза эки. Ногаа, чимис-биле байырлал столун элбеди каастаар.

2015 чылды уткуурда янзы-бүрү амданныг, чигирзиг чемнер — пирожноелер, ногаа-чимис, каттар-биле чемчиткен пирогтар, хой дүрзүзү кылдыр быжырган печеньелер, быштактыг торттар (хой сүдү-биле кылган быштак оон-даа эки), мороженое база конфеталар, ары чигири болгаш тооруктар. Бо чылдың езулуг суксуну — алкоголь чок суксуннар — чимис хандызындан морстар, компоттар, чимистиг шай база кисель.

Эш-өөрүнүң болгаш чоок кижилериниң хөөнүн билири чугула. Ынчангаш чем янзы-бүрү болза эки — ногаадан, эъттен, балыктан кылган. Бо-ла бүгү кылган аъш-чемни колдуунда дүне чиир болгай, ынчангаш, аргалыг-ла болза, салаттарны майонез-биле эвес, а оливка үзү азы сметана-биле холуп алза эки.

Байырлал столунуң бир амданныг чеми — балык үүргенези. Ону столга салыптарга, аалчылар бир дугаарында арыдыптар болгай. Хөй эвес балык үүргенезинден янзы-бүрү чемни кылып болур.

Чаа чыл бүдүүзүнде чигирзиг ногаан перец, арахис база дагаа эъдинден кылган салат байырлал столунга дыка тааржыр.

Үүргенелиг дагаа чуургалары. Дагаа чуургазын борбакка хайындыргаш, ортузундан ийи чара кескеш, иштинде сарыг чемин ужулгаш, ону майонез-биле холааш, катап чуурга иштинче салгаш, кырындан кызыл балык үүргенези-биле каастааш, ногаан салат бүрүлеринге салыптарга, оон чараш көстүр чем чок боор!

Кара азы кызыл балык үүргенезинден бутербродтар. Ак саржагны (сливочное масло), хоюдур дүрбээн быштакка чуурганың сарыг чемин холааш, чугаладыр кескен батон кырынга (садыгда белен кезип каан болза оон-даа эки) чаггаш, ооң кырынга үүргенени лимоннуң кескиндизи-биле салыр. Калбак тавакка ногаан салаттың улуг бүрүлериниң кырынга бутербродтарны салыр.

Үүргенелиг блиннер.  Та­­рак азы сүтке холааш, быжырган блиныны кылырын кым-даа билир. Быжырган блиныга ак саржагны чаггаш, хээп каан укропту бызааш, кызыл балык үүргенезин база чугаладыр кескен лососьтуң кырынче лимон хандызын чашкаш, узадыр орааптар (рулет).  Ындыг рулет уттундурбас амданныг боор.

2015 чылдың ээзи Ыяш Хой дазыл чемиштиглер — свеклага, морковька база картофельге ынак. Бо ногааларны бодаптарга-ла, «шуба адаан­да» селедка сагындырып ке­лир-дир бе. Селедка чыдынга хөңнү чок Хойну укроп, пет­рушка бүрүлери-биле салатты каастааш, чымчадып ап болур.

Кызыл азы ногаан болгар перецти хайындырган ногаа база хээп каан быштак-биле чемишчиткеш, столга салырга, Хой дыка амыраар. Азы тырткан эътти капуста бүрүлеринге ораагаш, саргартыр быжыргаш, столга салып болур.

Чаа чыл дүнезинде яблоко база бананнарны уттуп болбас — кижилерниң база дириг амытаннарның ынак чимистери. Бо чимистерни салаттарга база холуп болур.

Онзагай чараш канапелерни чүгле колбаса, ногаа, ыштаан балык кескиндилери-биле эвес, а ногаан виноград, оливки-биле каастап болур.

Хойга хөй энергия херек. Ынчангаш чемге хөй калорийлиг холуксаа ажыглаза эки — эът, тоорук, свекла база чернослив.

Мынчаар делгээн байырлал столу эң-не чедиишкинниг чылды сөңнээр. Мында киирген чемнерни кылырынга хөй күш негеттинмес, улуг өртектиг-даа эвес, кол-ла чүве — амданныг болгаш ажыктыг.

Алдынай Соян очулдурган.