Юбилейге белеткелди сайгарган

Тываның болгаш Россияның демнежилгезиниң 100 чылын, Кызыл хоорайның үндезилеп тургустунганының 100 чылын байырлаарынга белеткелдиң талазы-биле организастыг комитеттиң үнүүшкүннүг хуралы Кызылга, Чазак Бажыңынга болган.

Хуралды Россия Федерациязының регион сайзырал сайыдының оралакчызы Михаил Крук даргалап эрттирген, аңаа эрге-чагырганың федералдыг органнарының төлээлери, республиканың Чазааның кежигүннери, керээлиг организацияларның удуртукчулары киришкеннер.

Ажылчын бөлүктүң киржикчилери Тывага июль 5-те-ле келген, хуралга чедир ийи хонук арткан турда туттунуп турар бүгү объектилерге олар четкеннер, байдалды өөренип көргеннер, ынчангаш чөвүлел хуралга чугаа элээн тодаргай болган, «тургустунган айтырыг бүрүзүнге хамаарыштыр эргелеп-башкарылга шиитпирлерин хүлээп алыры» — деп, оралакчы сайыт демдеглээн. «Бистиң бөгүнгү ажылывыс дээрге июнь 19-та Москвага сайыт Игорь Николаевич Слюняевтиң даргалаашкыны-биле эрткен оргкомитеттиң хуралының уланчызы-дыр — деп, Михаил Крук уламчылаан. — Бир чүс чыл болган юбилейлер дээрге чугула байырлал-дыр, ынчангаш аңаа уткуштур планнаттынган бүгү  чүүлдер чогуур хуусаазында, эки шынарлыг күүсеттинер ужурлуг».

Хоорайның ниити байдалынга хамаарыштыр федералдыг төптүң төлээзи чогумчалыг деп үнелээн, ажылдар чер бүрүзүнде чоруп турар. Юбилейни эрттиреринге чедир үе эвээш, ажылдарны кыска хуусаада доозары чугула дээрзин ол демдеглээн. Кол кичээнгейни Енисей хемниң эриинде, Национал музейде, Улусчу чогаадылга бажыңында, Национал паркта, хоорайның оруктарында тудуг болгаш чаартылга ажылдарынче угландырган. Улусчу чогаадылга бажыңын август 10-га чедир дужаары көрдүнген деп, Чазак Даргазының оралакчызы — тудуг болгаш коммунал ажыл-агый сайыды Александр Свинцов илеткээн. Национал музейниң мурнунда шөлчүгешти июль 31-ге чедир кылып доозар. Енисей хемниң эриинде байдалды элээн тодаргай сайгарган. Керээлиг организация «Водный мир» КХН-ниң удуртукчузу Михаил Пережогин акшаландырыышкын айтырыы тургустунмайн турар деп дыңнаткан. Ажылчыннарның санын объектиге 300 чедир көвүдедир сорулганы ооң мурнунга салган. Неделя төнчүзүнге чедир керээ чарыкчылары объектиге ажылдарның графигин киирер ужурлуг дээрзин Михаил Крук айыткан.

Чөвүлел хурал үезинде федералдыг албан черлеринге хамаарыштыр чеме база дыңналган. Федералдыг тургузугларга, чижээ «Россияның почтазынга» хамааржыр ара кагдынган тудугларның «салым-хуузу» дыка үр үениң дургузунда шиитпирлеттинмейн келген деп, Чазак Даргазының оралакчызы Артур Монгал шүгүмчүлээн. Михаил Крук федералдыг өнчү болур ипподромнуң (аът чарыштырар черниң) ара кагдынганы дээш Росөнчү-хөреңгиниң девискээр салбырының ажылын шыңгыызы-биле шүгүмчүлээн. Амгы үеде ооң ээзи «Россияның ипподромнары» ААН болуп турар, херек кырында алыр болза, 25 гектар чер хемчээлдиг шөл бок төгер чер апарган. Оон аңгыда янзы-бүрү чөпшээрелдер алырынга, дугуржулгалар чарарынга хөй үе база негеттинер, ол ажылдарны кандыг-даа чылдагаан чокка саададыр чоруктар база бар. Бо талазы-биле тус-тус даалгалар база бердинген.

Хоорайның чаагайжыдылгазынче Михаил Крук онза кичээнгейни салган, Кызылдың мэриязынга нарын айтырыгларны салып, шүгүмчүлелди кылган. Керээлиг организациялар-биле чогумчалыг кады ажылдажылгаже муниципалдыг тургузугнуң архитекторун хаара тударын ол негээн. Девискээрлерни ногаанчыдарын, газоннарны чаагайжыдарын, оран-саваларның мурнуу талаларын чурумчударын хоорайның эрге-чагыргаларынга сүмелээн. Оон аңгыда чонга эптиг байдалдарны тургузарын база чугула деп санаан.

Федералдыг оргкомитеттиң дараазындагы хуралы августуң ортан үезинде Кызылга болур. Ол колдуунда түңнел хурал болур. Август 10-га чедир дыка хөй объектилер дужааттынар, Кызылдың төп кудумчуларының чаагайжыдылгазы доостур ужурлуг.

Оон аңгыда Михаил Крук Ак-Довурактың болгаш Шагаан­Арыгның ЧЭТ-теринге база чораан. Хамыктың мурнунда энергетика болгаш транспорт айтырыын шиитпирлээри чугула деп регионнуң эрге-чагыргаларының саналы-биле ол чөпшээрешкен. 2014-2020 чылдарда Тыва Республиканың социал-экономиктиг хөгжүлдезиниң сорулгаларын шиитпирлээриниң талазы-биле мурнады күүседир хемчеглерниң планын аңгы хуралга сайгарып чугаалашкан.